Programma 3 - Sociaal domein

In dit programma worden de doelen en acties en uitgaven en inkomsten geraamd van de activiteiten die de gemeente Wormerland ontplooit op de terreinen van de Jeugdwet, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Participatiewet, samen de drie decentralisaties in het sociaal domein.

In Wormerland staat niemand aan de kant. Het is voor ons belangrijk dat onze inwoners verbonden (kunnen) zijn met de samenleving en zich gesteund voelen bij het vervullen van zorgtaken. Wie zorg of hulp van de gemeente nodig heeft, krijgt zo snel mogelijk – en zo nodig op maat – een goed afgestemde oplossing. De menselijke maat staat hierbij voorop. Daarbij is het belangrijk dat de toegang tot voorzieningen laagdrempelig is en dat inwoners weten waar ze terechtkunnen. Bij hulp en ondersteuning spreken we zo veel mogelijk de zelfredzaamheid van de persoon zelf aan en die stimuleren en ondersteunen we.

Inwoners creëren zo op eigen kracht en binnen hun eigen netwerk kansen en mogelijkheden om naar vermogen mee te doen in de samenleving. Daar waar hun eigen netwerk niet toereikend is, kan een inwoner een beroep doen op ondersteuning vanuit de gemeente. Voor de kwetsbaarste inwoners is er een vangnet beschikbaar, bijvoorbeeld op basis van de Wet op de jeugdzorg, de Wmo of de Participatiewet.

HEBBEN WE DE GEPLANDE DOELEN UIT DE BEGROTING 2022 GEREALISEERD?

 

Hieronder leest u een toelichting van de verschillen groter dan € 25.000 van de producten ten opzichte van de (geactualiseerde) begroting 2022.

Product	Baten of lasten	Verschil	Toelichting
140 Integrale aanpak	lasten	€ 39.799 (nadeel)	Voor de integrale aanpak in het Sociaal Domein is er een afdelingsbrede cursus gevolgd, voor €6.680, waarvoor we van de VNG subsidie hebben ontvangen. Dit geeft een verschil in zowel de lasten als de baten te zien. De overige lasten betreffen met name inhuurkosten voor deze integrale aanpak en bedragen €33.120, wat grotendeels gedekt is vanuit het restantbedrag hiervoor gereserveerd in de deelreserve innovatie Sociaal Domein.
152 Armoedebeleid	lasten	€ 121.489 (voordeel)	De werkelijke uitgaven aan Armoedebeleid waren lager dan begroot. Aan Schuldhulpverlening is zo'n €27.000 minder uitgegeven, aan Bijzondere bijstand €71.000 (waarvan we voor het overgebleven bedrag van €35.500 verzoeken aan de Raad om dit toe te voegen aan de Reserve Inflatiearmoede, om in 2023 uit te kunnen geven), en aan Minimaregelingen €23.000, vooral van het computerproject kinderen is geen gebruik gemaakt.
164 Wet Maatschappelijke ondersteuning	lasten	€ 189.038 (nadeel)	Het nadeel rond de lasten wordt voor het overgrote deel verklaard door de gestegen uitgaven aan hulp bij het huishouden. We zien de afgelopen jaren een stijging in de vraag naar hulp bij het huishouden omdat de eigen bijdrage in de Wmo gemaximeerd is op €19 per maand. Hierdoor stappen steeds meer ouderen naar de gemeente om zo goedkope hulp bij het huishouden te ontvangen (want maximaal €19 per maand). In het Najaarsbericht is deze stijging afgeraamd omdat werd verondersteld dat het tekort aan medewerkers in hulp bij het huishouden (waarvan vorig jaar zomer sprake was) zou leiden tot minder uitgaven. Deze veronderstelling bleek onjuist te zijn omdat wij via Zaanstad aanbesteed hebben op ‘arrangement’ en niet op ‘uren’. Al hadden wij op ‘uren’ aanbesteed, dan was de stijging van hulp bij het huishouden inderdaad mogelijk beperkt geweest. In de huidige situatie zijn de beschikbare uren van medewerkers verdeeld over de cliënten en werd alsnog voor het complete ‘arrangement’ een factuur in rekening gebracht, ook al werden niet alle uren ingezet die nodig zijn om het huis schoon te krijgen. Dit is het nadeel gebleken van aanbesteden op ’arrangement’ in plaats van op ‘uren’.
170 Oekraïne crisis	lasten/lasten	Per saldo nul	De gemaakte kosten voor Oekraïne zijn declarabel, dus de baten en lasten op dit programma zijn per saldo nul.
181 Jeugdhulp specialistisch (niet vrij toegankelijke hulp)	lasten	€ 146.706 (nadeel)	We zien een overschrijding op product jeugd specialistisch. Dit is te verklaren door in het laatste kwartaal van 2022 een toename van kinderen in de gecontracteerde specialistische jeugdhulp en een kind wat vanuit het woonplaatsbeginsel verblijft  in een instelling die landelijk ingekocht is.
182 Jeugdhulp Lokaal (vrij toegankelijke hulp)	lasten	€ 124.245 (voordeel)	De uitgaven 2022 voor peuterplus konden gefinancierd worden uit de rijksvergoeding voor onderwijsachterstandenbeleid (OAB-gelden). Dit betekent een voordeel op het product Jeugdhulp Lokaal.

 

Reserve Inflatiearmoede
In de decemberraad 2022 is er een nieuwe reserve 'Inflatiearmoede' ingesteld waaraan, vooruitlopend op de inhoudelijke uitwerking van besteding van deze gelden, €200.000 is toegevoegd aan deze reserve. In dezelfde raad is een motie aangenomen waarin binnen deze €200.000 het college de bevoegdheid heeft gekregen tot een bedrag van €50.000 aan maatwerkondersteuning te kunnen bieden in acute, schrijnende gevallen of noodsituaties. Besluitvorming rond de overige inhoudelijke bestedingsregels van deze reserve blijft een raadbevoegdheid. In 2022 zijn nog geen uitgaven geweest t.l.v. deze reserve.

 

Reserve Sociaal Domein
Conform het besluit bij de Jaarrekening 2019 worden saldi in begrote versus werkelijke kosten in het Sociaal domein vereffend in de reserve Sociaal domein.

In 2021 is er als gevolg van dit besluit €350.050 toegevoegd aan de reserve. De oorzaak van dit positieve saldo is het afboeken van reserveringen voor nagekomen kosten voorgaande dienstjaren (€411.444). Laten we die afwikkeling voorgaande jaren buiten beschouwing dan was het saldo begroot minus werkelijkheid in 2021 negatief (€61.394). Voor toekomstige nagekomen kosten zijn geen voorzieningen meer getroffen omdat ze niet voldoende te onderbouwen waren. Indien er nog nagekomen kosten t/m 2021 komen dienen deze gedekt te worden uit de reserve Sociaal domein.

Het negatieve saldo 2022 van het sociaal domein bedroeg €120.983 welke is onttrokken uit de reserve. Er berusten geen claims meer op deze reserve, dus het volledige saldo ad €357.849 is beschikbaar voor toekomstige negatieve saldi Sociaal domein.

De meerkosten op het Sociaal domein welke aan de coronapandemie zijn toe te rekenen zijn lastig te kwantificeren en zijn derhalve niet uit het coronabudget betaald in 2020 en 2021. Deze kosten zitten dus in het saldo van het Programma Sociaal domein en zijn hierdoor ten laste van de Reserve Sociaal domein gebracht. Bij de definitieve afrekening van het coronabudget wordt bepaald of er alsnog een deel van het restantbudget kan terugvloeien naar de Reserve Sociaal domein.

In de tabel hieronder is het verloop van mutaties in deze reserve weergegeven in de afgelopen jaren.

Reserve Innovatie Sociaal Domein
Deze (sub)reserve maakt deel uit van de reserve Sociaal Domein. In 2022 zijn de kosten ad €30.784 voor het project Integrale toegang onttrokken. De overgebleven €85.130 van deze reserve is vrij besteedbaar.

In de tabel hieronder is het verloop van mutaties in deze reserve weergegeven in de afgelopen jaren.

Dit zijn de verplichte indicatoren vanuit de BBV.  

Omschrijving	Rekening 2021	Begroting 2022	Rekening 2022
Aantal banen per 1.000 inwoners in de leeftijd 15-64 jaar (Bron: LISA)	517	500	743
% Jongeren met een delict voor rechter in de leeftijd 12-21 jaar (Bron: Verwey Jonker Instituut – Kinderen in Tel)*	1%	n.b.	n.b.
% Kinderen in uitkeringsgezin tot 18 jaar (Bron: Verwey Jonker Instituut – Kinderen in Tel)*	5%	n.b.	n.b.
% netto arbeidsparticipatie van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking (Bron: CBS)	71,8%	67%	n.b.
% werkeloze jongeren in de leeftijd 16-22 jaar (Bron: Verwey Jonker Instituut – Kinderen in Tel)*	2%	n.b.	n.b.
Aantal personen met een bijstandsuitkering per 10.000 inwoners (Bron: CBS)	249,8	220	246
Aantal lopende re-integratievoorzieningen per 10.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar (Bron: CBS)	n.b.	40	0,8
% jongeren met jeugdhulp van alle jongeren tot 18 jaar (Bron: CBS)	6,8%	8,2%	6,2%
% jongeren met jeugdbescherming van alle jongeren tot 18 jaar (Bron: CBS)	1,0%	n.b.	0,5%
% jongeren met jeugdreclassering van alle jongeren in de leeftijd van 12-23 jaar (Bron: CBS)	n.b.	n.b.	0
Aantal cliënten met maatwerkarrangement WMO per 10.000 inwoners (Bron: GMSD)	n.b.	380	n.b.

*Merendeel van de cijfers vanuit het CBS is voor 2022 nog niet beschikbaar