Aanbieding begroting door college aan gemeenteraad
Voor u ligt de programmabegroting 2021 van de gemeente Wormerland. Een bijzondere begroting die is opgesteld in een zeer roerige en ook onzekere tijd. Het Covid19 virus en de daaropvolgende pandemie heeft een grote impact op eenieder. Alle inwoners en ondernemers van onze mooie gemeente worden er direct of indirect door getroffen.
Naast deze wereldwijde optredende kwestie is er voor ons als gemeente nog de onzekerheid ten aanzien van de herijking van het gemeentefonds alsmede de oplopende kosten in het sociale domein voornamelijk binnen de jeugdzorg, maar ook de crisis die we net benoemden zal zijn weerslag hebben op het sociale domein door een hoger beroep op de bijstand.
Ook in deze tijd gaan wij “Voor elkaar’ dat is en blijft ons uitgangspunt gedurende onze gehele collegeperiode.
Wij citeren uit het collegeprogramma nog even waar het college voor gaat:
“Het gemeentebestuur staat voor belangrijke uitdagingen waaraan het college vanuit het dagelijks bestuur leiding geeft. Zonder andere onderwerpen tekort willen doen, stippen wij de volgende onderwerpen als zeer relevant aan voor de toekomst van Wormerland:
• Behoud en verdere ontwikkeling van de bestuurskracht. Kracht die van belang is voor een blijvende zelfstandigheid van financieel gezond Wormerland, dat puike diensten verleent.
• De duurzaamheidsopgaven die erop gericht zijn de leefbaarheid van onze plek op aarde (bodem, lucht, water en de ruimten waar wij werken, wonen en recreëren) voor de volgende generaties te behouden.
• Goede en betaalbare op elkaar afgestemde (maatwerk)voorzieningen in het sociaal domein. Werk, inkomen, gezondheid, maatschappelijke ondersteuning en onderwijs vragen om goede, slimme en betaalbare op de situatie afgestemde oplossingen.
• De opgave om voldoende woningen te bouwen die passen bij de behoefte van onze woningzoekenden.
• De invoering van de omgevingswet, waarin veel wetten ineen worden geschoven die grote impact hebben op het leven van mensen, bedrijven, instellingen en de natuur. Concrete belangrijke onderwerpen daarbij zijn o.a. de omvorming en ontwikkeling van ruimtelijke functies in bepaalde gebieden, zoals de Zaandriehoek, de woningbouwopgave, het behoud van natuur w.o. de veengebieden, de ontwikkeling van economie, recreatie en toerisme en niet in de laatste plaats de uitwerking van het klimaatakkoord.
• Het behoud en verdere ontwikkeling van een aantrekkelijk en duurzaam woon- en leefklimaat waarin het cultureel erfgoed zichtbaar haar plaats heeft.”
Ons collegeprogramma en de daarin voorgenomen beleidsinitiatieven staan zwaar onder druk als gevolg van een zich snel wijzigende maatschappelijke en bestuurlijke context.
Het thema bestuurlijke toekomst staat steeds meer onder druk van de verslechtering van het financiële meerjarenperspectief, alsmede onder druk van de actualiteiten die spelen binnen de g.r. OVER-gemeenten, de organisatie van waaruit de gemeente wordt ondersteund. Tot slot manifesteert zich het regionale bestuurskracht-perspectief. De raad heeft op 30-6-2020 een motie aangenomen om het behoud en de versterking van de bestuurlijke toekomst van de gemeente verder te verkennen. De toekomst van de regio, die van OVER-gemeenten en die van de gemeente Wormerland zijn nauw aan elkaar verbonden en vragen in 2021 om heldere besluiten over de toekomst van Wormerland.
Niet voorzien kon worden dat wij zo ernstig zouden worden getroffen door een pandemie.
Deze pandemie kent een ‘tweede golf’ die opnieuw heeft geleid tot aanscherping van de regeringsmaatregelen.
De maatschappelijke en economische gevolgen hiervan zijn zeer groot.
Een eerste analyse binnen het MRA-gebied toont een sterk teruglopende werkgelegenheid en daarmee oplopende werkloosheid.
Dit heeft grote gevolgen voor de jongeren die juist willen starten op de arbeidsmarkt.
Maar ook voor de jongeren die stage willen lopen. Er is nagenoeg geen ruimte om hierin te voorzien. De HORECA dreigt getroffen te worden met massa ontslag en/of faillissementen. Het verlies van werk, inkomen of sociale interactie zal een eigen problematiek veroorzaken die veel vraagt van de lokale gemeenschappen. Zo ook in Wormerland.
Immers, voor de uitbraak van de pandemie was er reeds sprake van een sterk veranderende context voor onze gemeente.
De wijziging van de financiële verhouding tussen rijk en gemeenten, de open-eind-financiering van het sociaal domein, waaronder de kosten van de jeugdzorg, bedreigen een gezonde financiële huishouding. Maar ook de investeringen op het gebied van de duurzaamheid, klimaatadaptatie, energie en ecologie vergen extra middelen waarin (nog) niet is voorzien.
Wij zijn niet de enige gemeente die hiermee heeft te kampen. Alle gemeenten worden hierdoor getroffen. Daarom wordt er vanuit de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) aangedrongen om een herziening van de financiële verhouding, versterking van de gemeentelijke inkomsten en extra investeringen om de maatschappelijke effecten regionaal te neutraliseren.
De bestrijding van de pandemie brengt extra kosten mee. Hierover wordt door de VNG met het Kabinet onderhandeld.
Het provinciebestuur van Noord-Holland heeft in het kader van haar toezichthoudende rol haar beleidsregels tijdelijk aangepast. Dit betekent dat de gemeenten voor 2021 een sluitende begroting moeten aanbieden, maar dat de meerjarenbegroting 2021-2024 niet sluitend behoefte te zijn. Hiermee wordt ruimte en tijd geboden om aan de hand van heroverwegingen en/of nieuwe inkomstenbronnen te werken aan een evenwichtige begroting, aangepast aan de nieuwe werkelijkheid van onze gemeente.
Voor 2021 voorzien wij -na bespreking van de begrotingskeuzes in de voorronde van 7 oktober 2020- vooralsnog een tekort van ongeveer een half miljoen euro.
Door incidentele uitgaven ook te dekken uit incidentele middelen, het afromen en spreiden van te innen bouwleges (uitnutting egalisatiereserve) resteert er nog steeds een tekort van 320.000,00 euro.
Dit tekort willen wij dekken door het verhogen van de onroerendezaakbelasting (OZB) in twee fases, t.w.
- Een eerste verhoging van 2%, zijnde het deel dat wij als gemeente door het rijk worden gekort op de algemene uitkering als gevolg van waardestijging van de woningen in onze gemeente (benutting belastinggebied);
- Een tweede verhoging van 8%, zijnde het geheel sluitend maken van de begroting over 2021.
Omdat dit een forse lastenverhoging betekent voor de burger willen wij deze tweede verhoging nader toetsen in het voorjaar van 2021. Voor nu zien wij echter dat deze verhoging nu onontkoombaar is. In een te houden bezuinigingsdialoog willen wij samen met uw raad, de inwoners en de ondernemers de dan bestaande situatie in ogenschouw nemen en zo nodig aanvullende maatregelen nemen om de financiële huishouding van onze gemeente weer gezond te maken. Hierbij zullen wij moeilijke beslissingen niet uit de weg gaan.
Wormer, oktober 2020
Het college van Wormerland,
de secretaris, de burgemeester,
R. Kool A.J. Michel - de Jong