Programma 6 Bestuur en organisatie

In dit programma noemen we de doelen, acties en ramen we de uitgaven en inkomsten van de activiteiten die de gemeente Wormerland ontplooit op de terreinen van de bestuursorganen, communicatie, juridische zaken, algemene financiële zaken en belastingen.

Wormerland is een zelfstandige gemeente die dicht bij haar inwoners, ondernemers en verenigingen staat, met een krachtig en slagvaardig bestuur. Hierdoor houden wij ons goed staande in het complexe regionale krachtenveld, waarin schaalvergroting vaak een rol speelt. Zowel de raad, het college en de ambtelijke organisatie spannen zich in voor (regionale) samenwerkingsvormen die eraan bijdragen dat onze gemeente bestuurlijk zelfstandig kan blijven.

Het thema bestuurlijke toekomst staat steeds meer onder druk van de verslechtering van het financiële meerjarenperspectief, alsmede onder druk van de actualiteiten die spelen binnen de g.r. OVER-gemeenten, de organisatie van waaruit de gemeente wordt ondersteund. Tot slot manifesteert zich het regionale bestuurskracht-perspectief. De raad heeft op 30-6-2020 een motie aangenomen om het behoud en de versterking van de bestuurlijke toekomst van de gemeente verder te verkennen. De toekomst van de regio, die van OVER-gemeenten en die van de gemeente Wormerland zijn nauw aan elkaar verbonden en vragen in 2021 om heldere besluiten over de toekomst van Wormerland.

De kwaliteit van bestuurlijke besluitvorming is gebaat bij goede afstemming tussen de gemeenteraad, het college en verbonden partijen. Binnen het besluitvormingsproces is ruimte voor inbreng van inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden.

Wij werken aan de maatschappelijke opgaves, waarbij participatie voorop staat. Hierbij stellen we ons open op, waarbij helpt dat de lijnen tussen bestuur en samenleving kort zijn. 

Het actuele financiële beeld vergt (in heroverweging) ingrijpende financiële en beleidskeuzen. Daartoe wordt in het voorjaar 2021 een bezuinigingsdialoog met de gemeenteraad gevoerd, teneinde ook de meerjarenschijven 2022 en volgende uiteindelijk weer sluitend te krijgen. We maken hierbij keuzes wat we doen en wat we niet doen. Er zijn namelijk altijd meer wensen dan dat we middelen ter beschikking hebben. We vinden het belangrijk een evenwichtig risicomanagement te voeren, omdat de omgeving continu verandert en steeds complexer wordt. We zoeken hierbij een gezonde balans tussen risico’s afwegen en ondernemend zijn.

 

HEBBEN WE DE GEPLANDE DOELEN UIT DE BEGROTING 2021 GEREALISEERD?

 

Hieronder leest u een toelichting van de verschillen groter dan € 25.000 van de producten ten opzichte van de (geactualiseerde) begroting 2021.

Product	Baten of lasten	Verschil	Toelichting
Raad, commissies en griffie	lasten	€ 50.252 (voordeel)	Voor het traject bestuurlijke toekomst van de gemeente Wormerland is in het Najaarsbericht 2021 € 25.000 aanvullend budget beschikbaar gesteld, waarvan € 10.000 gereserveerd is voor de participatie van burgers. Bij het Najaarsbericht was al bekend dat dit project over de jaargrens heen zou lopen en heeft de raad al een besluit genomen dat het restantbudget zou worden meegenomen naar 2022 via de Reserve Nog uit te voeren werken. Op het product 'Raad, commissie en griffie betekent dit een voordeel in 2021 van € 23.500. Daarnaast waren de vergoedingen voor raadsleden €17.500 te hoog begroot.
College van B&W	lasten	€ 64.694 (nadeel)	De verplichte hoogte van de voorziening 'Pensioenen wethouders' wordt jaarlijkse door een extern actuarieel bureau berekend. Deze berekening heeft in 2021 tot een extra storting van € 65.000 geleid ten opzichte van wat begroot was. De oorzaak van deze stijging zit hem voornamelijk in de daling van de rekenrente van 0,290% (eind 2020) naar 0,082% (eind 2021).  Daarnaast is de ook de pensioenleeftijd gewijzigd (per persoon verschillend).  Beiden hebben een effect op de verplichte hoogte van de voorziening.
Communicatie	lasten	€ 51.108 (voordeel)	Door meer vaste bezetting in het team, zijn wij in staat om meer uitvoerend werk zelf te kunnen doen. Er is dus minder ingekocht bij leveranciers. Daarnaast wordt een kritisch beleid gevoerd op wat er echt ingekocht moet worden om de kwaliteit van de dienstverlening te vergroten. Met het aanbrengen van een nieuw netwerk is er scherper ingekocht. Ook is er een aantal maal het advies gegeven om zaken, ondanks begroot, niet in te kopen omdat dit in de tijd niet paste qua werkzaamheden en ontwikkeling.
Organisatie	lasten	€  122.042 (nadeel)	De werkelijke bijdrage aan de werkorganisatie OVER-gemeenten is hoger dan begroot. Dit wordt voor €100.000 veroorzaakt door hogere salariskosten als gevolg van de onlangs afgesloten nieuwe CAO (met terugwerkende kracht) en voor €25.000 door hogere btw-lasten.
Corona	lasten/baten saldo	€ 577.016 (voordeel)	Ten opzichte van het totaal aan (gelabelde) ontvangen Coronasteunpakketten via de Algemene Uitkering  en het meegenomen restantbudget 2020, is er een bedrag van €577.016 overgebleven. Omdat we ook in 2022 nog een flink aantal extra uitgaven kennen en verwachten, verzoeken we om dit saldo mee te nemen naar 2022.
Onroerende zaakbelasting	baten	€ 38.005 (voordeel)	De werkelijk opgelegde OZB voor niet-woningen was € 27.000 hoger dan begroot. Daarnaast hebben we € 11.415 belastingen kwijtgescholden aan personen die de dupe waren van de toeslagenaffaire. Deze kosten worden vergoed door het rijk.
Algemene uitkering uit het gemeentefonds	lasten       baten	€ 30.015 (nadeel)     € 223.911 (voordeel)	De compensabele btw mag bij het berekenen van kostendekkende tarieven voor de afvalstoffen- en rioolheffing als kosten worden meegenomen. Er is per saldo meer btw op afval en minder btw op riool geboekt dan begroot was. Deze methode van kostprijsberekening heeft als tegenboeking op het product 'Algemene uitkering uit het gemeentefonds' een negatief effect van ruim € 30.000. Het begrotingseffect van de Decembercirculaire 2021 was € 200.841 positief. Om de begroting aan te passen komt de informatie uit de Decembercirculaire altijd te laat. Begroot is de stand van de Septembercirculaire 2021. Naast de Decembercirculaire is er € 23.000 meer dan begroot aan algemene uitkering voorgaande jaren ontvangen.
Financiering	lasten	€52.677 (nadeel)	Het werkelijke rentedeel van de kapitaallasten is lager dan begroot. Voor de overige producten is dit een voordeel en op dit product een nadeel (per saldo neutraal).
Onvoorzien	baten	€ 45.053 (voordeel)	Er is in 2021 veel tijd en energie gestopt in adequaat debiteurenbeheer met als gevolg dat de benodigde voorziening voor dubieuze debiteuren met ruim € 45.000 verlaagd is.

Stand reserves per 31-12	Rekening 2020	Begroting 2021 incl. wijz.	Rekening 2021
Algemene reserve	4.266.445	2.087.618	3.186.308
Egalisatiereserve Algemene uitkering	37.514	37.514	37.514
Totaal reserves	4.303.959	2.125.132	3.223.822
8-jul-2022

Algemene Reserve

Er is in 2021 € 1.026.173 onttrokken vanuit het resultaat 2020 (raadsbesluit juli 2021). Daarnaast hebben er nog een viertal andere onttrekkingen plaatsgevonden: Ten eerste is er € 310.632 onttrokken in verband met stijgende kosten voor de vernieuwing van de Zaanbrug (raadsbesluit december 2021), ten tweede is er € 174.000 onttrokken voor de implementatie van de omgevingswet (conform primaire begroting), ten derde een onttrekking van € 40.000 voor de begeleiding van het ombuigingsproces door externen om tot een sluitende begroting 2022 te komen (raadsbesluit mei 2021), en tot slot een onttrekking van € 12.700 ten behoeve van fraudebestrijdingsapparatuur (conform besluit begrotingsraad nov 2020).

Daarnaast is er € 233.368 toegevoegd aan de Algemene reserve, zijnde 80% van de geraamde opbrengst Precarioheffing. Door de afschaffing van de Precarioheffing vanaf 2022 wordt in staffels van 20% de opbrengst incidenteel gemaakt door jaarlijks oplopende bedragen toe te voegen aan de Algemene Reserve. Dit om de wegvallende opbrengst vanaf 2022 geleidelijk op te kunnen vangen. Ook het in 2020 uit de Algemene reserve voorgeschoten coronabudget van € 250.000 is weer teruggestort in de Algemene reserve.

 

Egalisatiereserve Algemene Uitkering

Het saldo tussen begroting en werkelijke Algemene Uitkering in 2021 was € 223.911 positief. Anders dan voorgaande jaren is dit saldo is niet toegevoegd aan de Egalisatiereserve Algemene Uitkering. De reden hiervoor is dat in december 2021 de raad een besluit heeft genomen om vanaf 2022 een structurele toevoeging aan deze reserve te begroten van € 250.000 om de, vaak substantiële, fluctuaties in onze grootste inkomstenbron op te vangen en zo begrotingsrust te creëren. Door deze structurele begrote toevoeging is het niet nodig een toevoeging aan deze reserve te doen in 2021.

Stand voorzieningen per 31-12	Rekening 2020	Begroting 2021 incl. wijz.	Rekening 2021
Voorziening Pensioenen wethouders	2.627.282	2.638.563	2.709.845
Voorziening Wachtgelden gewezen wethouders	-	-	-
Voorziening Personele Maatregelen	-	-	-
Totaal voorzieningen	2.627.282	2.638.563	2.709.845
8-jul-2022

Voorziening Pensioenen wethouders

De jaarlijkse begrote toevoeging bedraagt bijna € 123.500. Daarnaast is het hogere bedrag aan ingehouden premies ten opzichte van de begroting van bijna  € 900 toegevoegd en zijn de werkelijke pensioenuitgaven, ruim € 106.000, ten laste gebracht van deze voorziening.

Naar aanleiding van de actuele actuariële waardeberekeningen van de wethouders en oud-wethouders is nog € 65.000 extra toegevoegd aan de voorziening. Deze berekening wordt door een extern actuarieel bureau opgesteld omdat het specifieke kennis betreft. Omdat de pensioenen per direct opeisbare verplichtingen zijn moet de hoogte van de voorziening volgens de financiële richtlijnen verplicht gelijk zijn aan deze waardeberekeningen. De oorzaak van de benodigde extra € 65.000 is een wijziging in pensioenleeftijd en een daling van de rekenrente van 0,290% (eind 2020) naar 0,082% (eind 2021). Beide hebben een effect op de verplichte hoogte van de voorziening.

 

Voorziening Wachtgelden gewezen wethouders/ Voorziening Personele maatregelen

De Voorziening Wachtgelden gewezen wethouders en de Voorziening Personele maatregelen bevatten beiden geen saldo, omdat er op dit moment geen oud-wethouders zijn die wachtgeld ontvangen en geen personele zaken zijn waarvoor een voorziening nodig is.

Dit zijn de verplichte indicatoren vanuit de BBV.  

Omschrijving	Rekening 2020	Begroting 2021	Rekening 2021
Gemiddelde WOZ waarde x € 1.000 (Bron: CBS)	295	263	324
Gemiddelde woonlasten eenpersoonshuishouden (Bron: COELO)	890	890	942
Gemiddelde woonlasten meerpersoonshuishouden (Bron: COELO)	890	890	942
Formatie (aantal fte's per 1.000 inwoners) (Bron: eigen administratie)	0,39	0,39	0,39
Bezetting (aantal fte's per 1.000 inwoners) (Bron: eigen administratie)	0,39	0,39	0,39
Apparaatskosten per inwoner (Bron: eigen begroting)	€ 591	€ 558	€ 676
Externe inhuur (kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen) (Bron: eigen begroting)	17%	10%	14%
Overhead (% van de totale lasten) (Bron: eigen begroting)	11%	12%	12%