In dit programma noemen we de doelen, acties en ramen we de uitgaven en inkomsten van de activiteiten die de gemeente Wormerland ontplooit op de terreinen van de bestuursorganen, communicatie, juridische zaken, algemene financiële zaken en belastingen.
Wormerland is een zelfstandige gemeente die dicht bij haar inwoners, ondernemers en verenigingen staat, met een krachtig en slagvaardig bestuur. Hierdoor houden wij ons goed staande in het complexe regionale krachtenveld, waarin schaalvergroting vaak een rol speelt. Zowel de raad, het college en de ambtelijke organisatie spannen zich in voor (regionale) samenwerkingsvormen die eraan bijdragen dat onze gemeente bestuurlijk zelfstandig kan blijven.
Het thema bestuurlijke toekomst is actueel en heeft een relatie met het financiële meerjarenperspectief en de ontwikkelingen binnen de gemeenschappelijke regeling OVER-gemeenten, de organisatie van waaruit de gemeente wordt ondersteund. De raad heeft op 30 juni 2020 een motie aangenomen om het behoud en de versterking van de bestuurlijke toekomst van de gemeente verder te verkennen. De toekomst van de regio, die van OVER-gemeenten en die van de gemeente Wormerland zijn nauw aan elkaar verbonden en vragen om heldere besluiten over de toekomst van Wormerland.
De kwaliteit van bestuurlijke besluitvorming is gebaat bij goede afstemming tussen de gemeenteraad, het college en verbonden partijen. Binnen het besluitvormingsproces is ruimte voor inbreng van inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden.
Wij werken aan de maatschappelijke opgaves, waarbij participatie voorop staat. Hierbij stellen we ons open op, waarbij helpt dat de lijnen tussen bestuur en samenleving kort zijn.
Het actuele financiële beeld vergt (in heroverweging) ingrijpende financiële en beleidskeuzen. Daartoe wordt in 2021 een bezuinigingsdialoog met de gemeenteraad gevoerd, teneinde ook de meerjarenschijven 2022 en volgende uiteindelijk weer sluitend te krijgen. We maken hierbij keuzes wat we doen en wat we niet doen. Er zijn namelijk altijd meer wensen dan dat we middelen ter beschikking hebben. We vinden het belangrijk een evenwichtig risicomanagement te voeren, omdat de omgeving continu verandert en steeds complexer wordt. We zoeken hierbij een gezonde balans tussen risico’s afwegen en ondernemend zijn.
| HEBBEN WE DE GEPLANDE DOELEN UIT DE BEGROTING 2022 GEREALISEERD? |
Het gemeentebestuur is en blijft toegankelijk voor inwoners, ondernemers en organisaties in de gemeente. Goed contact en korte lijnen maken dat wij als gemeentebestuur in staat zijn keuzes te kunnen en te durven maken. Om laagdrempelig contact mogelijk te maken staan verschillende contactkanalen open, afhankelijk van de voorkeur van onze klanten (telefonisch, via de website, schriftelijk en via diverse social media).
Wij verbeteren de bestuurlijke besluitvorming continu. De raad en het college werken vanuit hun eigen rol en versterken elkaar. Dit versterkt het democratische proces en draagt bij aan de verbinding met inwoners en ondernemers.
Wij werken aan complexe en gemeenteoverstijgende opgaven door krachten te bundelen en kennis te delen binnen de regio.
Door optimaal samen te werken met Oostzaan, wordt de bestuurlijke slagkracht van beide gemeenten groter.
Criminelen schuwen het niet om legale partijen te beïnvloeden of te onderdrukken. Het effect is dat bovenwereld en onderwereld met elkaar verweven raken. Ondermijning bedreigt onze samenleving en rechtsstaat. College en raad spannen zich in om ondermijning te herkennen en te bestrijden. Activiteiten en maatregelen in de leefomgeving, waaronder het handhavingsbeleid, wordt beschreven in programma 5 Leefomgeving. Hier leest u wat het bestuur van de gemeente Wormerland doet om zichzelf en de ambtelijke organisatie toe te rusten om ondermijning te herkennen en te bestrijden.
Om bestuurlijk slagvaardig te zijn en te blijven, moeten wij kunnen rekenen op een effectieve en efficiënte ambtelijke organisatie.
Harmonisatie richt zich op het vergroten van efficiency en effectiviteit van bestuurlijke ondersteuning. De gemeenschappelijke ambtelijke organisatie stelt ons in staat te leren van verschillen.
We willen een toekomstbestendige constructie voor wat betreft bestuur en organisatie die ons in staat stelt als kleine gemeente bestuurlijk zelfstandig te blijven. Zoals eerder beschreven, staat dit thema onder steeds grotere druk.
De externe ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op en hebben de nodige impact op onze financiële huishouding. Ons financieel beleid is erop gericht om ook in de toekomst financieel gezond te zijn en te blijven. Waarbij we sterk afhankelijk zijn van de keuzes die er in Den Haag gemaakt worden. Wij voorzien in de toekomst druk tussen de doelen en middelen en zullen hierop anticiperen.
Om de begroting niet te overschrijden, is het van belang dat wij inzicht hebben in onze inkomsten en uitgaven. Hierop baseren wij onze budgettaire keuzes.
Wij streven naar een gezonde balans tussen risico’s afwegen en ondernemend zijn.
| Exploitatie | Realisatie 2021 | Begroting 2022 incl. wijz. | Realisatie 2022 | Afwijking budget 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Lasten | |||||
| 010 Raad, commissies en griffie | 615.399 | 636.429 | 614.881 | -21.548 | |
| 011 Overige kosten bestuur | 14.405 | 55.166 | 54.424 | -742 | |
| 012 Gemeenschappelijke regelingen en samenwerkingsprojecten | 65.155 | 57.493 | 65.446 | 7.953 | |
| 013 College van B&W | 831.049 | 1.067.179 | 1.079.161 | 11.982 | |
| 015 Feesten en gedenkdagen | 962 | 4.551 | 1.196 | -3.355 | |
| 017 Communicatie | 29.023 | 53.192 | 10.302 | -42.890 | |
| 021 Bezwaar- en beroepschriften | 3.020 | 9.591 | 8.549 | -1.042 | |
| 022 Juridische zaken | 53.878 | 84.214 | 60.378 | -23.836 | |
| 025 Organisatie | 2.182.303 | 1.379.169 | 933.713 | -445.456 | |
| 026 Kwaliteitszorg | 3.858 | 4.113 | 3.986 | -127 | |
| 027 Overhead | 4.606.462 | 5.425.321 | 5.425.321 | 0 | |
| 028 Corona | 396.580 | 210.210 | 272.621 | 62.411 | |
| 281 Vastgoedbestand | 15.557 | 21.264 | 18.806 | -2.458 | |
| 284 Hondenbelasting | 285 | 327 | 3.466 | 3.139 | |
| 289 Lasten heffing en invordering gem. belastingen | 266.665 | 261.971 | 285.424 | 23.453 | |
| 290 Planning en Control-cyclus | 62.359 | 27.237 | 37.767 | 10.530 | |
| 291 Algemene uitkering uit het gemeentefonds | -531.950 | -475.577 | -545.202 | -69.625 | |
| 292 Financiering | -188.304 | -288.173 | -288.226 | -53 | |
| 293 Onvoorzien | 27.079 | 26.117 | 6.624 | -19.493 | |
| 294 Meerjarenplan | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 295 Inflatie volgende begrotingsjaren | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Totaal Lasten | 8.453.786 | 8.559.794 | 8.048.638 | -511.156 | |
| Baten | |||||
| 013 College van B&W | 18.146 | 17.533 | 367.927 | 350.394 | |
| 022 Juridische zaken | 928 | 0 | 0 | 0 | |
| 028 Corona | 84.103 | 0 | 62.411 | 62.411 | |
| 281 Vastgoedbestand | 0 | 263 | 0 | -263 | |
| 282 Onroerende zaakbelasting | 3.614.838 | 3.752.947 | 3.789.376 | 36.429 | |
| 283 Forensenbelasting | 20.859 | 31.071 | 46.558 | 15.487 | |
| 284 Hondenbelasting | 92.620 | 90.948 | 91.672 | 724 | |
| 286 Roerende zaakbelasting | 18.307 | 22.571 | 18.125 | -4.446 | |
| 287 Overige belastingen | 349.040 | 23.806 | 58.803 | 34.997 | |
| 289 Lasten heffing en invordering gem. belastingen | 5.338 | 18.623 | 20.897 | 2.274 | |
| 291 Algemene uitkering uit het gemeentefonds | 23.959.755 | 27.652.705 | 28.027.850 | 375.145 | |
| 292 Financiering | 1.096.760 | 240.455 | 222.735 | -17.720 | |
| 293 Onvoorzien | 45.053 | 0 | 79 | 79 | |
| 295 Inflatie volgende begrotingsjaren | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Totaal Baten | 29.305.747 | 31.850.922 | 32.706.432 | 855.510 | |
| Resultaat baten minus lasten | 20.851.962 | 23.291.128 | 24.657.794 | 1.366.666 | |
Hieronder leest u een toelichting van de verschillen groter dan € 25.000 van de producten ten opzichte van de (geactualiseerde) begroting 2022.
| Product | Baten of lasten | Verschil | Toelichting |
| 013 College van B&W |
baten |
€ 350.394 (voordeel) |
Het verschil betreft de bijstelling van de voorziening 'Pensioenen wethouders'. Jaarlijks wordt door een extern actuarieel bureau berekend hoe hoog deze voorziening (verplicht) moet zijn. Deze berekening heeft in 2022 tot een vrijval van €350.000 geleid ten opzichte van wat begroot was. De oorzaak van dit verschil zit hem voornamelijk in de stijging van de rekenrente van 0,082% (eind 2021) naar 2,472% (eind 2022). Deze stijging van rekenrente was niet begroot. De hoogte van de verplichte voorziening is ook gewijzigd naar aanleiding van de collegewissel als gevolg van de verkiezingen in 2022. Deze wijziging op de voorziening is al begroot in het Najaarsbericht 2022 en leidt nu niet tot een verschil. |
| 017 Communicatie | lasten |
€ 42.890 (voordeel) |
Voor 2022 was rekening gehouden met extra kosten in verband met uitbesteding van werkzaamheden in verband met de gemeenteraadsverkiezingen. Deze werkzaamheden, zoals onder andere het maken van het collegeprogramma, konden toch met eigen personeel gerealiseerd worden. |
| 025 Organisatie | lasten |
€ 445.456 (voordeel) |
De werkelijke bijdrage aan de werkorganisatie OVER-gemeenten is lager dan begroot. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de bestemming van het positieve rekeningresultaat 2022 van OVER-gemeenten. Hiervan vloeit €475.000 terug naar de deelnemende gemeenten, waarvan 62% t.g.v. de gemeente Wormerland komt (€294.500). Andere oorzaken van het verschil op dit product zijn de afwikkeling van het geraamde effect 2021 van het CAO-akkoord (€102.000), daarnaast zijn er €15.000 lagere btw-lasten dan begroot doorbelast vanuit OVER-gemeenten. Ook de doorbelasting van OVER-gemeenten in verband met de nieuwe Wet open overheid valt €12.500 gunstiger uit dan begroot. Tot slot hebben we een afrekening 2021 van Stichting Rijk ontvangen van €17.500 als gevolg van in 2021 teveel betaalde deelnemersbijdrage. |
| 028 Corona | lasten/baten saldo | € 0 | Het saldo van de werkelijke gemaakte kosten minus opbrengsten in 2022 zijn gedekt uit het meegenomen restantbudget 2021 en onttrokken uit de reserve Nog uit te voeren werken. Het product 'Corona' is per saldo nihil. |
| 282 Onroerende zaakbelasting | baten |
€ 36.429 (voordeel) |
De werkelijk opgelegde OZB voor niet-woningen is €23.000 hoger dan begroot. De opbrengst OZB voor woningen is €13.000 meer dan begroot. |
| 287 Overige belastingen | baten |
€ 34.997 (voordeel) |
De werkelijk opgelegde toeristenbelasting is €35.000 hoger dan begroot. |
| 291 Algemene uitkering uit het gemeentefonds |
lasten
baten |
€ 69.625 (voordeel)
€ 375.145 (voordeel) |
Met regelmaat komen er nieuwe taken vanuit het rijk naar de gemeentes. Vaak komen voor deze nieuwe taken ook nieuwe middelen naar de gemeente via de algemene uitkering om deze taken uit te kunnen voeren. Niet in alle gevallen hebben de nieuwe taken al lasten in 2022 en blijft er budget over in 2022. Dit is het geval bij gelden ontvangen t.b.v. inburgering, BOA, Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb) en Robuust rechtsbeschermingssysteem. In totaal een voordeel van €112.500. De compensabele btw mag bij het berekenen van kostendekkende tarieven voor de afvalstoffen- en rioolheffing als kosten worden meegenomen. Er is per saldo meer btw op afval en minder btw op riool geboekt dan begroot was. Deze methode van kostprijsberekening heeft als tegenboeking op het product 'Algemene uitkering uit het gemeentefonds' een negatief effect van ruim €42.000. Het bruto begrotingseffect van de decembercirculaire 2022 was €405.668 positief. Om de begroting aan te passen komt de informatie uit de decembercirculaire altijd te laat. Begroot is de stand van de septembercirculaire 2022. Naast de decembercirculaire 2022 is er een nadeel van €30.500 op de algemene uitkering door afwikkeling voorgaande jaren. |
| Stand reserves per 31-12 | Rekening 2021 | Begroting 2022 incl. wijz. | Rekening 2022 | |||
| Egalisatiereserve Algemene uitkering | 37.514 | 287.514 | 339.449 | |||
| Algemene reserve | 3.186.308 | 3.171.800 | 3.513.747 | |||
| Totaal reserves | 3.223.822 | 3.459.314 | 3.853.196 | |||
| 15-jun-2023 | ||||||
Egalisatiereserve Algemene Uitkering
Het saldo tussen begroting en werkelijke Algemene Uitkering in 2022 was € 51.935 positief. Dit saldo is toegevoegd aan de Egalisatiereserve. Daarnaast is het begrote bedrag van €250.000 toegevoegd aan deze reserve als buffer voor toekomstige tegenvallers in de algemene uitkering.
Algemene Reserve
Er is in 2022 €27.438 toegevoegd vanuit het resultaat 2021 (raadsbesluit juli 2022). Daarnaast is er vanuit de gelden die beschikbaar kwamen in de Septembercirculaire 2021 €750.000 toegevoegd aan de Algemene reserve om het weerstandsvermogen te versterken (besluit raad dec 2021).
Daarnaast hebben er nog een drietal andere onttrekkingen plaatsgevonden, in totaal €700.000: Ten eerste is er in de begrotingsraad 2022 besloten €150.000 te onttrekken i.v.m. de verlenging van de pilot 'Gezinscoaches' tot eind 2022. Ten tweede is er in het Voorjaarsbericht 2022 een besluit genomen om €250.000 te onttrekken t.b.v. de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne vooruitlopend op de rijksbijdragen. Tot slot is er in de decemberraad een besluit genomen om €300.000 voor te financieren om de Poelweg woonrijp te maken t.b.v. het plaatsen van woonunits voor vluchtelingen uit Oekraïne, spoedzoekers en statushouders.
| Stand voorzieningen per 31-12 | Rekening 2021 | Begroting 2022 incl. wijz. | Rekening 2022 | |||
| Voorziening Pensioenen wethouders | 2.709.845 | 2.755.185 | 2.416.809 | |||
| Voorziening Personele Maatregelen | - | - | - | |||
| Voorziening Wachtgelden gewezen wethouders | - | 236.080 | 168.142 | |||
| Totaal voorzieningen | 2.709.845 | 2.991.265 | 2.584.951 | |||
| 15-jun-2023 | ||||||
Voorziening Pensioenen wethouders
De jaarlijkse begrote toevoeging bedraagt bijna €123.500. Daarnaast is het hogere bedrag aan ingehouden premies ten opzichte van de begroting van ruim € 6.000 toegevoegd en zijn de werkelijke pensioenuitgaven, bijna €110.000, ten laste gebracht van deze voorziening. Ook is in 2022 bijna €37.000 aan de voorziening toegevoegd in verband met het aanstellen van 3 nieuwe wethouders als gevolg van de verkiezingen in maart 2022. Door de aanstelling van nieuwe wethouders nemen de pensioenverplichtingen toe.
Tot slot is de voorziening bijgesteld naar aanleiding van de actuele actuariële waardeberekeningen van de wethouders en oud-wethouders is nog €349.591 vrijgevallen uit de voorziening. Deze berekening wordt door een extern actuarieel bureau opgesteld omdat het specifieke kennis betreft. Omdat de pensioenen per direct opeisbare verplichtingen zijn moet de hoogte van de voorziening volgens de financiële richtlijnen verplicht gelijk zijn aan deze waardeberekeningen. De oorzaak van deze vrijgevallen gelden is voornamelijk het gevolg van de hogere (verplichte) rekenrente. Als gevolg van het deze jaarlijks wijzigende rekenrente fluctueert de verplichte hoogte van de voorziening vaak enorm, voor 2022 is dit een fors voordeel.
Voorziening personele maatregelen
Er zijn geen verplichtingen meer sinds 2019 en daarom is het saldo op deze voorziening ook nihil.
Voorziening Wachtgelden gewezen wethouders
Als gevolg van de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022 heeft er een wisseling in wethouders plaatsgevonden. De hierbij ontstane maximale wachtgeldverplichting is €236.080 is in deze (verplichte) voorziening gestort (besluitvorming in het Najaarsbericht 2022). Wachtgeldverplichtingen zijn inkomensafhankelijk. Periodiek beoordelen we de hoogte van de voorziening en laten we vrijvallen wat de maximale verplichting overschrijdt. De werkelijk betaalde wachtgelden in 2022 bedragen €67.938. Deze kosten komen ten laste van deze voorziening.
Dit zijn de verplichte indicatoren vanuit de BBV.
| Omschrijving | Rekening 2021 | Begroting 2022 | Rekening 2022 |
| Gemiddelde WOZ waarde x € 1.000 (Bron: CBS) | 324 | 358 | 349 |
| Gemiddelde woonlasten eenpersoonshuishouden (Bron: COELO)* | 942 | 1.156 | 1.013 |
| Gemiddelde woonlasten meerpersoonshuishouden (Bron: COELO)* | 942 | 1.039 | 1.044 |
| Formatie (aantal fte's per 1.000 inwoners) (Bron: eigen administratie) | 0,39 | 0,39 | 0,39 |
| Bezetting (aantal fte's per 1.000 inwoners) (Bron: eigen administratie) | 0,39 | 0,39 | 0,39 |
| Apparaatskosten per inwoner (Bron: eigen begroting) | € 676 | € 636 | € 668 |
| Externe inhuur (kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen) (Bron: eigen begroting) | 14% | 5% | 10% |
| Overhead (% van de totale lasten) (Bron: eigen begroting) | 12% | 15% | 13% |
*De woonlasten zijn de OZB, riool- en afvalstoffenheffing van een woonhuis met (geschatte) gemiddelde WOZ-waarde.