Aanbieding begroting door college aan gemeenteraad
Het college van Wormerland biedt de gemeenteraad met dit document de laatste concept-begroting aan in de lopende bestuursperiode 2018-2022.
Het laatste volle jaar van een bestuursperiode is normaalgesproken een bestuurlijk belangrijk oogstjaar. De oogst is kleiner dan waarop werd gedoeld. Hoofdoorzaken zijn gelegen in de al anderhalf jaar durende wereldwijde COVID-19 crisis, knellende vraagstukken in het sociaal domein, knelpunten binnen OVER-gemeenten en niet in de laatste plaats grote zorgen over de toenemende decentralisatie van taken zonder volledig bijpassende structurele rijksmiddelen voor de gemeenten.
De COVID-19 crisis lijkt over het hoogtepunt heen, maar vraagt nog steeds onvoorzien aandacht waar het gaat om de herstelfase. En niemand kan echt voorspellen welke problemen nog aan het daglicht komen, vragend om onze aandacht. Financieel gezien hebben we ervoor gekozen om hiervoor geen budgetten (zowel bij de uitgaven als de inkomsten) op te nemen in deze begroting. Gezien de praktijk van de afgelopen 2 jaar zullen we, wanneer er in 2022 nog extra lasten op de gemeente afkomen als gevolg van de COVIC-19 crisis, hiervoor vanuit het Rijk een vergoeding ontvangen. Beide zullen we, in dat geval, ramen in onze tussentijdse rapportages.
Wij hopen stellig dat zich binnen OVER-gemeenten geen nieuwe tegenslagen aandienen en dat wij met het aantreden van de nieuwe directeur per 1-9-2021 verder kunnen werken aan de versterking van onze samenwerking. Dat is niet eenvoudig, mede gelet op de vacatures en het beperkte aanbod van personeel op de arbeidsmarkt. Zelfs inhuurkrachten zijn in sommige functies moeilijk te werven, nog afgezien van dat onze financiële middelen eigenlijk beperkingen op de inhuur vergen. De beperkingen in de productiecapaciteit, maar ook de aanhoudende onzekerheid over structurele bijpassing van rijksmiddelen, vragen om ingrijpende keuzen op de bestuurlijke agenda’s.
Samengevat: ons collegeprogramma en de daarin voorgenomen beleidsinitiatieven staan zwaar onder druk als gevolg van een zich snel wijzigende maatschappelijke en bestuurlijke context.
Desondanks blijft ons adagium dat van het collegeprogramma “Voor elkaar”. De daarin opgenomen ontwikkellijnen zijn ook in 2022 van groot belang voor de inwoners, instellingen en bedrijven van Wormerland.
Wij citeren uit het collegeprogramma nog even de essentie:
“Het gemeentebestuur staat voor belangrijke uitdagingen waaraan het college vanuit het dagelijks bestuur leiding geeft. Zonder andere onderwerpen tekort willen doen, stippen wij de volgende onderwerpen als zeer relevant aan voor de toekomst van Wormerland:
• Behoud en verdere ontwikkeling van de bestuurskracht. Kracht die van belang is voor een blijvende zelfstandigheid van financieel gezond Wormerland, dat puike diensten verleent. (Een a.s. raadsbesluit kan gevolgen hebben voor deze ontwikkellijn.)
• De duurzaamheidsopgaven die erop gericht zijn de leefbaarheid van onze plek op aarde (bodem, lucht, water en de ruimten waar wij werken, wonen en recreëren) voor de volgende generaties te behouden.
• Goede en betaalbare op elkaar afgestemde (maatwerk)voorzieningen in het sociaal domein. Werk, inkomen, gezondheid, maatschappelijke ondersteuning en onderwijs vragen om goede, slimme en betaalbare op de situatie afgestemde oplossingen.
• De opgave om voldoende woningen te bouwen die passen bij de behoefte van onze woningzoekenden.
• De invoering van de omgevingswet, waarin veel wetten ineen worden geschoven die grote impact hebben op het leven van mensen, bedrijven, instellingen en de natuur. Concrete belangrijke onderwerpen daarbij zijn o.a. de omvorming en ontwikkeling van ruimtelijke functies in bepaalde gebieden, zoals de Zaandriehoek, de woningbouwopgave, het behoud van natuur w.o. de veengebieden, de ontwikkeling van economie, recreatie en toerisme en niet in de laatste plaats de uitwerking van het klimaatakkoord.
• Het behoud en verdere ontwikkeling van een aantrekkelijk en duurzaam woon- en leefklimaat waarin het cultureel erfgoed zichtbaar haar plaats heeft.”
Wij zijn ons bewust van de naderende gemeenteraadsverkiezingen, die tot een nieuw samengesteld college zullen leiden, waarin dan nieuwe beleidsaccenten worden gezet. Tot die tijd blijft ons kompas gericht op de inhoudelijke koers van het lopende bestuursprogramma. Daarbij houden wij goed oog op de landelijke context en de beperkende omstandigheden die ons parten spelen. Daar hoort ook bij het nu nog volstrekt onvoorspelbare beleid van een nieuw kabinet dat al lang op zich laat wachten. Van het nieuwe kabinet verwachten wij, met alle andere gemeenten in Nederland, meer helderheid over de wijziging van de financiële verhouding tussen rijk en gemeenten, over de open-eind-financiering van het sociaal domein, maar ook over de benodigde middelen voor investeringen op het gebied van de duurzaamheid, klimaatadaptatie, energie en ecologie, om nog maar niet te spreken over de woningbouwcrisis en de toenemende vraag naar opvangmogelijkheden voor asielzoeker en huisvesting van status/vergunninghouders.
Wij volgen nauwgezet de ontwikkelingen rondom COVID-19 en stimuleren herstel waar nodig en mogelijk. Ook werken wij mee aan de voorbereiding van de indringende afweging die de gemeenteraad in ontwikkeling heeft voor de toekomst van Wormerland. Daarbij wordt oog gehouden voor de belangen van de ingezetenen, het bestuur en de ambtelijke dienst. Die dienst wordt intussen onder de gegeven omstandigheden verder tot ontwikkeling gebracht, wat de bestuurlijke toekomst ook zal brengen op termijn.
In het belang van een verantwoorde financiële huishouding volgen wij nauwgezet de landelijke ontwikkelingen van de rijksmiddelen voor gemeenten en hebben deze zo verstandig mogelijk door vertaald in deze concept begroting.
Tegelijk wordt in samenspraak met de raad bij deze begroting een pakket aan ombuigingsmogelijkheden (wijzigingen in inkomsten en uitgaven) aangeboden om enerzijds een evenwichtige c.q. sluitende begroting voor de komende 2 jaar aan te bieden, waarin ook nog ruimte voor nieuwe koers zit voor een nieuw gemeentebestuur na verkiezingen.
Welke uitslag de verkiezingen ook krijgen, er zal nauwe samenwerking nodig zijn om binnen de landelijke, regionale en lokale bestuurlijke context de dienstverlening in de breedste zin van het woord goed afgestemd te houden op de ingezetenen binnen de beperkte mogelijkheden die er zijn qua financiën en ondersteunende capaciteit.
Wormer, oktober 2021
Het college van Wormerland,
de secretaris, de burgemeester,
R. Kool A.J. Michel - de Jong