Programma 6 - Bestuur en organisatie

In dit programma noemen we de doelen, acties en ramen we de uitgaven en inkomsten van de activiteiten die de gemeente Wormerland ontplooit op de terreinen van de bestuursorganen, communicatie, juridische zaken, algemene financiële zaken en belastingen.

Wormerland is een zelfstandige gemeente die dicht bij haar inwoners, ondernemers en verenigingen staat, met een krachtig en slagvaardig bestuur. Hierdoor houden wij ons goed staande in het complexe regionale krachtenveld, waarin schaalvergroting vaak een rol speelt. Zowel de raad, het college en de ambtelijke organisatie spannen zich in voor (regionale) samenwerkingsvormen die eraan bijdragen dat onze gemeente bestuurlijk zelfstandig kan blijven.

Het thema bestuurlijke toekomst is actueel en heeft een relatie met het financiële meerjarenperspectief en de ontwikkelingen binnen de gemeenschappelijke regeling OVER-gemeenten, de organisatie van waaruit de gemeente wordt ondersteund. De raad heeft op 30 juni 2020 een motie aangenomen om het behoud en de versterking van de bestuurlijke toekomst van de gemeente verder te verkennen. De toekomst van de regio, die van OVER-gemeenten en die van de gemeente Wormerland zijn nauw aan elkaar verbonden en vragen om heldere besluiten over de toekomst van Wormerland.

De kwaliteit van bestuurlijke besluitvorming is gebaat bij goede afstemming tussen de gemeenteraad, het college en verbonden partijen. Binnen het besluitvormingsproces is ruimte voor inbreng van inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden.

Wij werken aan de maatschappelijke opgaves, waarbij participatie voorop staat. Hierbij stellen we ons open op, waarbij helpt dat de lijnen tussen bestuur en samenleving kort zijn.

We voeren verantwoord financieel beleid en vinden het belangrijk een evenwichtig risicomanagement te voeren, omdat de omgeving continu verandert en steeds complexer wordt. We zoeken hierbij een gezonde balans tussen risico’s afwegen en ondernemend zijn.

	Programma 6: Doelenboom
	Kerndoel		Operationeel doel			Acties 2023
	P6 1. Wij hebben een goed en krachtig gemeentebestuur		P6 1.1 Bestuurlijke besluitvorming verbeteren	1.1.1	-	Periodiek inzicht in bestuurlijke planning
				1.1.2	-	De gemeenteraad vroeg betrekken bij de voorbereiding van besluitvorming
			P6 1.2 Bestuurlijke samenwerking verbeteren	1.2.1	-	Gemeenschappelijke regelingen actualiseren
	P6 2. Onze ambtelijke organisatie is doelmatig, doeltreffend en toekomstbestendig		P6 2.1 Meer efficiency en effectiviteit in processen	2.1.1	-	Optimaliseren proces m.b.t. zienswijzen gemeenschappelijke regelingen
			P6 2.2 Oriëntatie op bestuurlijke toekomst	2.2.1	-	Bestuurlijke toekomst Wormerland onderzoeken
	P6 3. Wij zijn financieel gezond		P6 3.1 Onze inkomsten en uitgaven nog beter beheersen	3.1.1	-	De financiële gevolgen van de Oekraïne-crisis inzichtelijk maken
				3.1.2	-	Sluitende meerjarenbegroting 2024-2027
				3.1.3	-	Weerstandsvermogen naar status ‘voldoende’ (ratio 1)
			P6 3.2 Risicomanagement versterken	3.2.1	-	Versterken risicomanagement
				3.2.2	-	Aanpassing proces rechtmatigheidsverantwoording

HEBBEN WE DE GEPLANDE DOELEN UIT DE BEGROTING 2023 GEREALISEERD?

Hieronder leest u een toelichting van de verschillen groter dan €25.000 van de producten ten opzichte van de (geactualiseerde) begroting 2023.

Product	Verschil	Baten/Lasten	Toelichting
010  Raad, commissie en griffie	€96.051 (voordeel)	lasten	In 2023 werd een krediet beschikbaar gesteld (€251.000) voor de aanbesteding van een vernieuwd audiovisueel systeem ten behoeve van de raadsvergaderingen. De voorbereidingen op deze aanbesteding zijn gestart in december 2023, maar de uitvoering loopt door in 2024. Door uitstel van ingebruikname is het implementatiebudget 2023 ad €90.000 niet besteed. We zullen de raad voorstellen deze gelden mee te nemen naar 2023 bij de resultaatbestemming.
012 Gemeenschappelijke regelingen en samenwerkingsprojecten	€33.140 (voordeel)	lasten	In Voorjaarsbericht 2023 is een budgettair neutrale budgetaanvraag gedaan van €21.814 ten behoeve van de regionale samenwerking inzake huisvestingstaken ontheemden. Zoals u ook in het Raadsbericht van 21 februari 2023 heeft kunnen lezen, worden er naast de in programma 3 genoemde zaken rond de plaatselijke huisvesting van mensen uit Oekraïne, ook kosten verwacht op regionaal niveau. Dit is voor de huisvesting van mensen uit Oekraïne, statushouders, spoedzoekers en asielzoekers. Ook deze kosten zijn declarabel bij het rijk. In 2023 zijn er nog geen lasten en baten geweest. Dit betekent een voordeel op de lastenkant, maar ook een gelijkelijk nadeel op de batenkant van het product '012 Gemeenschappelijke regeling en samenwerkingsprojecten'. Hoewel het nadeel op de batenkant volgens de toelichtingsgrens (afwijkingen boven de €25.000) van deze verschillenanalyse niet in deze tabel hoort is deze toch toegevoegd omdat het voordeel op de lastenkant en het nadeel op de batenkant direct verband houden met elkaar.
	€21.814 (nadeel)	baten
013 College	€29.837 (nadeel)	lasten	Dit nadeel wordt voornamelijk veroorzaak door de (verplichte) toevoeging aan de Voorziening Vervroegd pensioen. In het najaarsbericht 2023 was al een reservering voor personele aangelegenheden gedaan ter dekking hiervan (via de reserve 'Collegewissel'). Deze toevoeging aan de voorziening is dan ook in 2023 onttrokken uit die reserve (Programma 40 'Mutaties in reserves'). Per saldo is dit een budgettair neutrale boeking: een nadeel op Product 'College' en een voordeel op programma 40 'Mutaties in reserves'.
	€182.851 (voordeel)	baten	Jaarlijks wordt de (verplichte) voorziening 'Wachtgeld gewezen wethouders' opnieuw beoordeeld op de maximaal nog te verstrekken wachtgelden. Deze berekening zorgt ervoor dat er in 2023 €33.615 vrijvalt ten gunste van het product 'College'. De betaling van wachtgelden afhankelijk is van het inkomen van de gewezen wethouder. Hoe hoger het inkomen, hoe minder aanvulling vanuit de wachtgeldregeling er nodig is. Wat we niet hebben hoeven uitkeren in 2023 valt nu vrij. In de voorziening blijft alleen nog wat er voor 2024 en 2025 nog maximaal nodig is voor wachtgeld.Daarnaast is de (verplichte) hoogte van de voorziening pensioenen wethouders bijgesteld. Er valt €149.236 vrij in 2023. Er is een egalisatiereserve voor fluctuaties in deze voorziening, daaraan is deze €149.236 toegevoegd.
017 Communicatie	€45.790 (voordeel)	lasten	Voor de “Evaluatie digitale nieuwsbrief” was in 2023 een budget geraamd van €10.000. De uitvoering van dit onderzoek is uitgesteld naar 2024. Voorgesteld wordt om dit budget mee te nemen naar 2024 voor de uitvoering van dit onderzoek. Het overige budgetoverschot is het gevolg van onderbesteding op het gebied van communicatie Sociaal Domein en de lagere kosten voor de nieuwe website. In 2024 wordt er een planning gemaakt voor de communicatie van het Sociaal Domein, waardoor het volledige budget vanaf 2024 benut zal worden. Ook de structurele kosten voor de website zijn hoger vanaf 2024, onder andere als gevolg door wetgeving op het gebied van toegankelijkheid. Voor 2023 betreft dit voordeel op het product 'Communicatie' daarom een incidenteel voordeel.
025 Organisatie	€261.303 (voordeel)	lasten	Naast de reguliere bijdrage aan OVER-gemeenten zijn er een aantal personeelgerelateerde zaken apart begroot. De reguliere bijdrage aan OVER-gemeenten wijkt nauwelijks af ten opzichte van begroot (€6.200 voordelig). Het te verklaren verschil op product 'Organisatie' betreft voornamelijk de volgende twee afwijkingen ten opzichte van begroot: Ten eerste is er een voordeel in de kosten voor gezinscoaches doordat deze minder uren zijn gaan werken (€23.397). Vanaf 2024 is een 3e gezinscoach in dienst dus dit betreft voor het jaar 2023 een incidenteel voordeel. Ten tweede was er een incidenteel budget in 2023 van €200.000 om de benodigde personeelspiek i.v.m. aanvragen omgevingsvergunning grote projecten op te vangen. Hier is nog geen extra personeelsaanvraag voor geweest in 2023. We zullen de raad voorstellen dit budget te reserveren om de verwachte piek in 2024 op te kunnen vangen. Tot slot melden we dat de doorgeschoven btw vanuit OVER-gemeenten lager is dan begroot (voordeel €10.711).
028 Corona	€33.040 (voordeel)	lasten	Per eind 2023 sluiten we de coronacrisis financieel af. Dit heeft een voordelig effect van €284.209. Van dit voordeel is €33.040 zichtbaar op product 028 'Corona' i.v.m. het afboeken van ten onrechte opgenomen verwachte nagekomen lasten. De rest van het voordelig effect vindt u terug op product 40 'Mutaties in reserves'. Voor meer informatie verwijs ik u naar de aparte coronaparagraaf welke voor het laatst te vinden is in deze jaarrekening 2023.
291 Algemene uitkering uit het gemeentefonds	€36.606 (voordeel)	lasten	Met regelmaat komen er nieuwe taken vanuit het rijk naar de gemeentes. Vaak komen voor deze nieuwe taken ook nieuwe middelen naar de gemeente via de algemene uitkering om deze taken uit te kunnen voeren. Niet in alle gevallen hebben de nieuwe taken al lasten in 2023 en blijft er budget over in 2023. Dit is het geval bij gelden ontvangen t.b.v. Inburgering, Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb) en Wet goed verhuurderschap. In totaal een voordeel van ruim €65.000. Daarnaast wijkt de werkelijke btw-last van riool en afval af van de begroting. Dit betreft een administratieve boeking in verband met toerekening van btw aan de producten afval en riool in verband met de kostendekkendheidsberekening. Op het product 'Algemene uitkering betekent dit een nadeel van €28.307.
	€825.316 (voordeel)	baten	Het bruto begrotingseffect van de decembercirculaire 2023 was €809.173 positief. Om de begroting aan te passen komt de informatie uit de decembercirculaire altijd te laat. Begroot is de stand van de septembercirculaire 2023. Deze €809.173 zijn grotendeels baten waar ook nieuwe lasten tegenover staan (energietoeslag en omgevingswet). Voor gedetailleerde informatie over de decembercirculaire verwijs ik naar het raadsbericht 'Effect decembercirculaire 2023' (Z1198359). Naast de decembercirculaire 2023 is er een voordeel van €16.143 op de algemene uitkering door afwikkeling voorgaande jaren.
292 Financiering	€33.350 (voordeel)	lasten	Bij diverse producten wijken de werkelijke kapitaallasten af van de begrote kapitaallasten. De rentecomponent daarvan is een budgettair neutrale boeking. Op product ‘Financiering’ betekent deze budgettair neutrale boeking een incidenteel voordeel van ruim €30.000.
	€321.981 (voordeel)	baten	Sinds eind 2022 is er weer sprake van een positieve rentevergoeding op banksaldi. De prognose van de rentebaten zijn in 2023 is hoger dan begroot, een voordeel van €304.204.

 

Stand reserves per 31-12	Rekening 2022	Begroting 2023 incl. wijz.	Rekening 2023
Egalisatiereserve Algemene uitkering	339.449	418.606	502.332
Bestemmingsreserve Bestuurlijke toekomst	-	50.000	65.120
Bestemmingsreserve Collegewissel	-	129.551	93.102
Egalisatiereserve voorziening pensioenen wethouders	-	349.591	498.827
Algemene reserve	3.513.747	3.708.320	4.108.864
Bestemmingsreserve Veilig wonen (politieke ambtsdragers)	-	7.062	7.062
Totaal reserves	3.853.196	4.663.130	5.275.308
16-jul-2024

Egalisatiereserve Algemene uitkering
De hoogte van de algemene uitkering fluctueert enorm door wijzigingen op de rijksbegroting. Deze fluctuaties in onze belangrijkste inkomstenbron bemoeilijken het begroten en daarmee samenhangend de beleidskeuzes die de raad kan maken. Om deze fluctuaties (deels) op te vangen heeft de raad in december 2021 besloten een structurele toevoeging van €250.000 aan de egalisatiereserve Algemene uitkering te doen om zo meer begrotingsrust te creëren en risico’s te beperken. Daarnaast voorkomt het dat er structurele lasten worden aangegaan met onzekere structurele inkomsten. Omdat er naast deze voordelen ook nadelen bestaan aan het instandhouden van een structurele reservering heeft de raad in de 1e begrotingswijziging van 2024-2027 deze structurele reservering losgelaten. Een nadeel van deze structurele reservering is dat het beleidsvrijheid beperkt. Een andere reden om deze structurele reservering los te laten is geweest dat de komende jaren de samen-de-trap-op-trap-af-methode is losgelaten (bevroren). Dit betekent dat mutaties in de rijksbegroting geen effect meer hebben op de hoogte van de algemene uitkering (behalve loon-/prijsstijgingen). Daarnaast is vanaf 2027 het Gemeentefonds geïndexeerd op basis van de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (BBP). Dit betekent dat we niet zo sterk meer schommelen in de algemene uitkering als voorheen. 

Bovenstaande wijziging in beleid gaat pas in in 2024. In 2023 is daarom voor het laatst de toevoeging van €250.000 aan de Egalisatiereserve Algemene uitkering gedaan (conform begroting). Deze buffer heeft zijn nut bewezen bij de verwerking van de decembercirculaire 2022: er is €170.843 onttrokken ter egalisatie van de negatieve uitkomsten van de circulaire. Daarnaast is het netto-resultaat van de decembercirculaire 2023 (€83.726) toegevoegd aan de reserve. De raad is in Raadsbericht 'Effect decembercirculaire 2023' (Z1198359) geïnformeerd over de financiële effecten van deze circulaire. Het bruto-effect van de decembercirculaire 2023 (€803.173) betreft voornamelijk te labelen gelden omdat daar ook nieuwe lasten tegenover staan (€725.447). Het voorstel tot labeling van deze gelden zullen we de raad ter besluitvorming aanbieden bij de Jaarrekening 2023 als onderdeel van de resultaatbestemming 2023. Resumerend is er in 2023 per saldo €162.883 toegevoegd aan de egalisatiereserve Algemene Uitkering (+ €250.000 - €170.843 + €83.726).

Verschillenanalyse begrote vs werkelijke stand eind 2023 (bij afwijking >€25.000)
Het resultaat van de decembercirculaire is nooit begroot en zorgt dus altijd voor een verschil. 

Bestemmingsreserve Bestuurlijke toekomst
Deze reserve is nieuw gevormd naar aanleiding van het collegeprogramma 2022-2026. De financiële mutaties die uit dit collegeprogramma volgden zijn verwerkt in de 1e begrotingswijziging van 2023 (raad nov 2022). Hierin staat dat er in 2023 €50.000 wordt toegevoegd aan deze reserve (en in 2024 nogmaals €50.000).
De raad heeft al eerder (Najaarsbericht 2021) €25.000 beschikbaar gesteld voor de kosten die gemaakt worden in het kader van de bestuurlijke toekomst. Het restant van dat budget is via de reserve 'Nog uit te voeren werken' gereserveerd. Eind 2022 was er nog €15.315 over van dit budget. Dit bedrag is in 2023 vanuit de reserve 'Nog uit te voeren werken' overgeheveld naar de nieuwe reserve 'Bestuurlijke toekomst'. Resumerend is er dus in 2023 €65.315 toegevoegd aan deze reserve (€50.000+€15.315).
De werkelijk gemaakte kosten in 2023 i.v.m. de bestuurlijke toekomst zijn onttrokken aan deze nieuwe reserve (€195).

Reserve Collegewissel
Deze reserve is nieuw gevormd in 2023 (raad dec 2023). Het doel van deze reserve is (gedeeltelijke) dekking van kosten bij vertrek/vervanging van collegeleden. De kosten die gepaard gaan met collegewisselingen fluctueren enorm. Per wisseling van collegelid zijn de kosten ook zeer verschillend (afhankelijk van leeftijd vertrekkende leden, ervaring van nieuwe leden en eventuele verhuiskosten). Door het jaarlijks €5.000 toevoegen (vanaf 2024) aan deze reserve worden de kosten van deze wisselingen verspreid over de jaren (begrotingsrust). De kosten die te maken hebben met collegewisselingen worden verantwoord op het product 'College' in Programma 6. Deze kosten mogen volgens raadsbesluit (Najaarsbericht 2023, raad dec 2023) zonder nieuw raadsbesluit gedekt worden uit deze reserve. Als gevolg van dit besluit is in 2023 €4.367 zijn onttrokken aan deze reserve. Dit zijn de werkelijke kosten 'collegewisselingen' in 2023. 

Er was in 2022 een budget beschikbaar gesteld (€55.000) voor de collegewissel in 2022 (n.a.v. de verkiezingen). Het restbudget van dit budget (€33.918) is in 2023 toegevoegd aan deze nieuwe reserve Collegewissel (raadsbesluit Najaarsbericht 2023).

Daarnaast is er in het Najaarsbericht 2023 een extra reservering gedaan van €100.000 voor personele aangelegenheden en het gebruik van bestaande personele regelingen (vervroegd pensioen). In 2023 is €31.397 onttrokken aan deze reserve om een (verplichte) voorziening vervroegd pensioen (RVU) te vormen. Daarnaast zijn de in 2023 gemaakte kosten voor werving van van een nieuwe gemeentesecretaris onttrokken (€5.053).

Bovenstaande mutaties 2023 hebben we in onderstaande tabel schematisch weergegeven ter verduidelijking.

Verloop reserve Collegewissel 2023	Toevoeging	Onttrekking
Toevoeging:   Restant van het budget collegewissel 2022 (besluit Najaarsbericht 2023)	33.918
Onttrekking: Werkelijke kosten collegewisselingen in 2023		4.367
Toevoeging:   Reservering personele aangelegenheden en gebruik personele regelingen (besluit Najaarsbericht 2023)	100.000
Onttrekking: Deze kosten zijn onttrokken ter dekking van het vormen van de (verplichte) voorziening vervroegd pensioen (RVU)		31.397
Onttrekking: De werkelijk gemaakte kosten in 2023 voor werving en selectie nieuwe gemeentesecretaris		5.053
Totaal	133.918	40.816
Saldo reserve per 31-12-2023	93.102

Verschillenanalyse begrote vs werkelijke stand eind 2023 (bij afwijking >€25.000)
De onttrekkingen i.v.m. het vroegpensioen waren niet begroot (€31.397 + €5.053). Voor het rekeningresultaat heeft dit geen effect. De werkelijke lasten in 2023 (welke ook niet begroot waren) zijn gelijk aan deze onttrekking.

Egalisatiereserve voorziening pensioenen wethouders
De verplichte hoogte van de voorziening Pensioenen wethouders fluctueert (door actuariële berekeningen, wijzigingen in rekenrente, wijzigingen in wetgeving rond pensioenleeftijd, toetreden nieuwe wethouders e.d.). Dit zorgt voor schommelingen op de exploitatie. In 2022 pakte dit positief uit en viel er € 349.591 vrij uit de voorziening. Om begrotingsrust te creëren heeft de raad (juli 2023) een Egalisatiereserve ingesteld en het vrijgevallen bedrag uit de voorziening van 2022 toegevoegd aan deze nieuwe reserve. Het doel van deze reserve is om toekomstige mutaties op de (verplichte) voorziening te egaliseren. De bijstelling van de voorziening in 2023 pakte opnieuw positief uit. De voornaamste oorzaak was de stijging van de rekenrente van 2,475% naar 3,16% . Het vrijgevallen deel uit de voorziening, zijnde €149.236 is ook toegevoegd aan de Egalisatiereserve. De totale reserve bedraagt hierdoor eind 2023 €498.827.

Verschillenanalyse begrote vs werkelijke stand eind 2023 (bij afwijking >€25.000)
De bijstelling van de voorziening (in 2023 €149.236) gebeurd één keer per jaar aan het eind van het jaar naar aanleiding van de berekeningen van een extern bureau. Tussentijds wordt dit niet berekend. De bijstelling van de voorziening is dan ook nooit begroot. De daarmee samenhangende egalisatiereserve ook niet.

Algemene Reserve
Van de extra ontvangen rijksgelden naar aanleiding van de septembercirculaire 2021 heeft de raad in december 2021 besloten hiervan in 2023 € 250.000 toe te voegen aan de Algemene Reserve om het weerstandsvermogen van de gemeente Wormerland te verhogen. De Algemene Reserve was na deze toevoeging nog steeds te laag. In de primaire begroting 2023 heeft de raad nogmaals €750.000 toegevoegd aan de algemene reserve ter verhoging van het weerstandsvermogen.

In begrotingswijziging 1 van 2023 (financiële verwerking van het collegeprogramma 2022-2026) is er ter verhoging van het weerstandsratio €1.100.000 begroot als toevoeging aan de Algemene reserve in verband met de verwachte opbrengst van het bouwproject 'Gele Lis'. Deze opbrengst is uitgesteld i.v.m. de benodigde aanpassingen aan het bestemmingsplan. De daarmee samenhangende toevoeging aan de Algemene reserve is daarmee ook uitgesteld. In dezelfde begrotingswijziging 1 van 2023 is ook de fasering van groei naar ratio 1,0 gewijzigd, hierdoor is er €100.000 minder toegevoegd aan de Algemene reserve. Per saldo is er in 2023 €900.000 toegevoegd aan de Algemene reserve ter versterking van het weerstandsvermogen (€250.000 + €750.000 - €100.000)

Naast bovenstaande mutaties vanuit het weerstandsratio zijn er nog twee toevoegingen in 2023 in de Algemene reserve geweest. Ten eerste heeft de raad in december 2022 een besluit genomen om €300.000 voor te financieren (t.l.v. de Algemene reserve) om de Poelweg woonrijp te maken t.b.v. het plaatsen van woonunits voor vluchtelingen uit Oekraïne, spoedzoekers en statushouders. Deze gelden kunnen nu weer terugvloeien in de Algemene reserve omdat de ontvangen rijksgelden voor de Oekraïnecrisis zijn ontvangen. Tot slot is er vanuit de bestemming van het rekeningresultaat van 2022 is er €595.118 toegevoegd aan de Algemene reserve (raad juli 2023). Resumerend is er in totaal €1.795.118 toegevoegd aan de algemene reserve (€900.000 + €300.000 + €595.118).

Er is éénmaal een beroep gedaan op de Algemene reserve in 2023: Er is in de raad van mei 2023 een aanvullende krediet beschikbaar gesteld (€1.200.000) voor de indexering 2021 en 2022 van de Zaanbrug. 

Belangrijk uitgangspunt is dat de Algemene Reserve niet als algemeen (incidenteel) dekkingsmiddel ingezet kan worden zolang de hoogte van de Algemene Reserve onvoldoende is (< ratio 1). Zie voor de uitgebreide toelichting in de paragraaf 'Weerstandsvermogen en risicobeheersing' in deze Jaarrekening.

Verschillenanalyse begrote vs werkelijke stand eind 2023 (bij afwijking >€25.000)
Dit verschil heeft meerdere oorzaken. Ten eerste is het verschil het verwachte rekeningresultaat (€1.200.545, stand Najaarsbericht 2023) ten opzichte van het werkelijke rekeningresultaat. Daarnaast is er begroot €1.100.000 toe te voegen i.v.m. verhoging van het weerstandsratio. Deze toevoeging is uitgesteld i.v.m. de vertraagde opbrengst van de verkoop van de grond Gele Lis. Ten derde is de €300.000 die voorgefinancierd was voor de units op de Poelweg teruggevloeid in de Algemene reserve (niet begroot).

Bestemmingsreserve Veilig wonen (politieke ambtsdragers)
De veiligheid van decentrale bestuurders is een vereiste voor het goed functioneren van het openbaar bestuur. Per 1 oktober 2023 is de werkgeversverantwoordelijkheid voor hun veiligheid daarom verscherpt in een wijziging van de Regeling rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers. Ten behoeve van een veilige woonplek krijgen decentrale bestuurders een beveiligingsadvies op maat aangeboden. Gemeenten dienen op basis van de nieuwe regeling het beveiligingsadvies altijd over te nemen en de uitvoering van de veiligheidsmaatregelen te bekostigen. Voor de uitvoering van deze regeling ontvangt de gemeente € 7.062 per jaar voor de periode 2023 tot en met 2026 (septembercirculaire 2023). We reserveren deze gelden door ze toe te voegen aan de nieuw in te stellen Reserve ‘Veilig wonen (politieke ambtsdragers)’ (besluit Najaarsbericht 2023, raad dec 2023). De werkelijk gemaakte kosten onttrekken we aan deze reserve. In 2023 zijn geen kosten gemaakt voor Veilig wonen (politieke ambtsdragers).

Stand voorzieningen per 31-12	Rekening 2022	Begroting 2023 incl. wijz.	Rekening 2023
Voorziening Pensioenen wethouders	2.416.809	2.411.324	2.261.590
Voorziening Personele Maatregelen	-	-	-
Voorziening verlofsparen	6.000	6.000	8.694
Voorziening vervroegd pensioen (RVU)	-	-	31.397
Voorziening Wachtgelden gewezen wethouders	168.142	108.073	104.073
Totaal voorzieningen	2.590.951	2.525.397	2.405.753
16-jul-2024

Voorziening pensioenen wethouders
De werkelijk betaalde pensioenen (€138.474) en de werkgeverslasten (€524) zijn uit deze voorziening betaald en de werkelijk ingehouden pensioenpremies (€27.698) zijn toegevoegd aan de voorziening. Daarnaast wordt er jaarlijkse een vast bedrag, conform begroting, toegevoegd aan deze voorziening (€105.317). Tot slot is de voorziening bijgesteld naar aanleiding van de actuele actuariële waardeberekeningen van de pensioenverplichtingen voor wethouders en voormalige wethouders. Deze berekening wordt door een extern actuarieel bureau opgesteld omdat het specifieke kennis betreft. (Oud-)wethouders kunnen te allen tijde hun pensioen opeisen om ergens anders hun pensioen te beleggen. Omdat de pensioenen direct opeisbaar zijn moet de hoogte van de voorziening volgens de financiële richtlijnen verplicht gelijk zijn aan deze waardeberekeningen. Wat er in de voorziening zat was hoger dan nodig was volgens deze berekening. Hierdoor is er in 2023 €149.236 vrijgevallen uit deze voorziening. De voornaamste oorzaak was de stijging van de rekenrente van 2,475% naar 3,16% . Het vrijgevallen deel uit de voorziening (€149.236) is toegevoegd aan de Egalisatiereserve Voorziening pensioenen wethouders. Deze reserve dient als buffer voor schommelingen in de verplichte voorziening. De totale reserve bedraagt hierdoor eind 2023 €498.827.

Verschillenanalyse begrote vs werkelijke stand eind 2023 (bij afwijking >€25.000)
De bijstelling van de voorziening (in 2023 €149.236) gebeurd één keer per jaar aan het eind van het jaar naar aanleiding van de berekeningen van een extern bureau. Tussentijds wordt dit niet berekend. De bijstelling van de voorziening is dan ook nooit begroot. De daarmee samenhangende egalisatiereserve ook niet.

Voorziening personele maatregelen
Er zijn geen verplichtingen meer sinds 2019 en daarom is het saldo op deze voorziening ook nihil.

Voorziening wachtgelden gewezen wethouders
Als gevolg van de wisseling van wethouders in het in 2022 (door verkiezingen) zijn er wachtgeldverplichtingen ontstaan aan de vertrekkende wethouders. We zijn verplicht voor de maximale wachtgeldverplichting een voorziening te vormen. Elk jaar beoordelen we opnieuw hoeveel de maximale wachtgeldverplichting nog is. Voor 2024 t/m 2025 is de wachtgeldverplichting nog €104.073. Dit bedrag is dan ook de nieuwe (verplichte) hoogte van de voorziening per 31 dec 2023.

Uit deze voorziening worden de werkelijke wachtgelden betaald en werkgeverslasten afgedragen (sociale lasten). In het jaar 2023 gaat dit in totaal om €30.454.

In 2023 is er €33.615 minder dan de maximale wachtgeldreservering werkelijk uitgegeven aan wachtgeld, daarom valt dit deel vrij in 2023 uit de voorziening (ten gunste van het product 'College' in Programma 6). 

Voorziening vervroegd pensioen (RVU)
Het doel van deze voorziening is te voldoen aan de verplichting om voor personeel die met vervroegd pensioen gaat geld te reserveren. Het besluit om met vervroegd pensioen te gaan moet voor het eind van het jaar liggen. De werkelijke datum van het vervroegd pensioen is niet van belang. We zijn verplicht direct een voorziening te maken voor de gehele looptijd van het vervroegd pensioen (dus tot aan de AOW-gerechtigde leeftijd). Is het besluit in 2023 gevallen dan moet in 2023 deze voorziening worden gevuld. In 2023 is om deze reden een (verplichte) reservering gedaan van €31.397.

Verschillenanalyse begrote vs werkelijke stand eind 2023 (bij afwijking >€25.000)
De toevoegingen i.v.m. het vroegpensioen waren niet begroot (€31.397). Er was wel rekening gehouden met deze aanstaande (verplichte) voorziening: In het Najaarsbericht 2023 is €100.000 gereserveerd voor personele aangelegenheden. Dus er was wel dekking voor de vorming van deze voorziening. Voor het rekeningresultaat heeft dit geen effect (deze gelden worden uit de reserve gehaald en in de verplichte voorziening gestort).

Dit zijn de verplichte indicatoren vanuit de BBV.  

Omschrijving	Rekening 2022	Begroting 2023	Rekening 2023
Gemiddelde WOZ waarde x € 1.000 (Bron: CBS)*	349	405	415
Gemiddelde woonlasten eenpersoonshuishouden (Bron: COELO)**	1.013	1.196	1.033
Gemiddelde woonlasten meerpersoonshuishouden (Bron: COELO)**	1.044	1.053	1.061
Formatie (aantal fte's per 1.000 inwoners) (Bron: eigen administratie)	0,39	0,39	0,39
Bezetting (aantal fte's per 1.000 inwoners) (Bron: eigen administratie)	0,39	0,39	0,39
Apparaatskosten per inwoner (Bron: eigen begroting)	€ 668	€ 716	€ 773
Externe inhuur (kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen) (Bron: eigen begroting)	10%	11%	9%
Overhead (% van de totale lasten) (Bron: eigen begroting)	13%	15%	12%

*bron: https://www.waarstaatjegemeente.nl/mosaic/dashboard/besluit-begroting-en-verantwoording--bbv-
**De woonlasten zijn de OZB, riool- en afvalstoffenheffing van een woonhuis met (geschatte) gemiddelde WOZ-waarde (bron: https://www.coelo.nl/index.php/atlas-lokale-lasten/interactieve-kaarten-voorgaande-jaren)