Paragraaf Verbonden partijen

Recreatieschap Twiske-Waterland, gevestigd in Haarlem. 31.000 hectare werkgebied, waarvan 718 hectare beheergebied met 200 hectare water.

Het werkgebied van het recreatieschap bestaat uit de gemeenten Amsterdam (Noord), Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland, Wormerland en Zaanstad en het grondgebied van de voormalige gemeente Graft-de Rijp (nu gemeente Alkmaar).

De belangrijke risico’s voor Twiske-Waterland zijn:
• Overmacht: optreden extreem weer, brand, (vogel)ziekte en plagen flora en fauna en (drugs)dumpingen;
• Geen (grootschalige) evenementen;
• Onzekerheid ontwikkelingen door veranderende maatschappelijke perceptie.

GGD Zaanstreek-Waterland beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid en de sociale veiligheid van alle mensen in de regio. Daarbij staat een preventieve en collectieve aanpak voorop. Uiteraard met specifieke aandacht voor bevordering van participatie en ondersteuning van de eigen regie van mensen. Als uitvoeringsorganisatie van de gemeenten sluit de GGD aan bij de gemeentelijke verantwoordelijkheden in het sociaal domein. Het sociale domein gaat over alles wat mensen in hun directe bestaan raakt, zoals (gezondheids)zorg en welzijn. Daarbij is gezondheid veel meer dan ‘niet ziek zijn’. Het gaat om ‘lekker in je vel zitten’, zodat je mee kan doen aan de samenleving. De gemeenten en GGD in Zaanstreek Waterland willen hun inwoners helpen zich positief gezond(er) te voelen en gezonde keuzes te maken, in een omgeving die uitnodigt tot gezond gedrag.

De GGD werkt vanuit de bedoeling dat mensen in Zaanstreek-Waterland gezond en veilig kunnen leven. Daarbij hanteren zij de volgende gedeelde, regionale uitgangspunten:
• Preventie (vroeg signaleren en aanpakken)
• Normaliseren (gewone problemen gewoon oplossen)
• Differiënteren (verschil durven maken)
De GGD gaat voor doorontwikkeling van de eigen kwaliteiten, aansluiten bij en inspelen op nieuwe ontwikkelingen, hantering van een helder afwegingskader voor de uitvoering van contracttaken, investeren in verbinding.

Bevorderen en uitvoeren van de collectieve preventie en andere activiteiten in het kader van de gezondheidszorg.

Het nieuwe dienstenoverzicht is in januari 2025 bekrachtigd. De Plustaken Veilig Thuis en WvGGZ zijn per januari 2025 overgeheveld naar de Gemeenschappelijke Regeling. Juli 2025 is er een 1e Begrotingswijziging ter zienswijze afgegeven, o.a. door een verplichte aanbesteding van een registratiesysteem in de jeugdzorg (incidenteel), de vertraging m.b.t. het businessplan Samen Sterk (gezamenlijke huisvesting VrZW) (structureel) en de flink lager uitvallen loonindex. Deze zal na het reces van de zomer van 2025 naar de raad gaan ter zienswijze.

De GGD is in verband met het ravijnjaar 2026 gevraagd om in 2025 met een bezuinigingsscenario te komen van 5%. Zij hebben eind 2024 een bezuinigingsoptie aan de raad geadviseerd van 1,5% in 2025 en deze is gehonoreerd. Verwacht wordt dat dit percentage in 2026 zal stijgen. Daarentegen wordt ook verwacht dat de kosten stijgen in verband met wachtlijsten bij Veilig Thuis, WvGGZ en Jeugdzorg. De kans is aanwezig dat voor het opvangen van de wachtlijsten extra fte wordt gevraagd.

Deelnemersbijdrage Gemeenschappelijke Regeling:        €1.048.051

 Mogelijke risico’s voor de gemeente

In de begroting van de gemeente is rekening gehouden met de verkoop van het gebouw aan de Vurehout inzake de gezamenlijke huisvesting van de VrZW. Hierin is een vertraging gekomen. Dit betekent dat er (waarschijnlijk) een begrotingswijziging zal moeten komen. 
Als zich in de regio calamiteiten voordoen die een bedreiging vormen voor de volksgezondheid (bijvoorbeeld uitbraak infectieziekte), of in het kader van de rampenbestrijding inzet vragen van de GGD, zullen hieruit kosten voortvloeien. Met deze kosten is in de begroting geen rekening gehouden.
In dit kader kan de coronacrisis worden aangehaald. Deze crisis heeft echter niet geleid tot financiële risico’s. Vanaf het allereerste begin van de crisis was duidelijk dat de GGD de uit deze crisis voortkomende extra kosten niet zelf zou kunnen en hoeven dragen. Hiervoor is financiële ondersteuning van het Rijk ontvangen.

Vanuit de strategische risicoinventarisatie worden drie risico’s benoemd door de GGD:
- beleidsveranderingen van de gemeenten;
- veranderde werkwijze politie;
- veranderende werkwijze GGZ. 
Daarnaast betekent de hierboven genoemde ontwikkeling rond de vernieuwde GR en het nieuwe dienstenoverzicht een financieel risico voor de deelnemende gemeenten. De uitkomst van deze ontwikkeling zou namelijk kunnen betekenen dat de gemeentelijke bijdrage omhoog gaat.

Missie

ODIJmond draagt bij aan het bereiken en in stand houden van een veilige en duurzame fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit binnen ons werkgebied. Daarbinnen inspireert OD IJmond burgers en bedrijven tot het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Het resultaat is een landelijk vooruitstrevende en toekomstbestendige voorbeeldorganisatie waar partners met vertrouwen mee samenwerken.

In de uitvoering van onze taken vervult ODIJmond een proactieve, regisserende en vooral verbindende rol. Als procesregisseur met kennis van zowel Inhoud als uitvoering bevordert OD IJmond een integrale aanpak binnen het ruimtelijk domein en koppelt ODIJmond de juiste partijen aan elkaar. Daarbij is kwalitatieve en adequate dienstverlening leidend. Initiatieven van burgers en bedrijven vragen van ODIJmond een open houding, gericht op wederzijds vertrouwen. Als kennisorgaan anticipeert ODIJmond hierop en faciliteert met een helder inzicht in het speelveld, binnen de kaders van de wet- en regelgeving.

De begroting 2026 van de ODIJ maakt onderdeel uit van een meerjarig traject om de organisatie operationeel en financieel in controle te brengen. De ODIJ doorloopt met haar deelnemers een programma om de organisatie toekomstbestendig te maken voor de huidige en toekomstige opgaven. In de eerste plaats actualiseert de ODIJ daartoe de financieringsstructuur en herijkt de dienst het financiële volume. In de herijking van het financiële volume brengt de ODIJ de huidig gecontracteerde opdracht in balans met de benodigde middelen. In de tweede plaats werkt de ODIJ verder aan de implementatie van het plan van aanpak dat is opgesteld om te gaan voldoen aan de robuustheidscriteria die zijn opgesteld voor Omgevingsdiensten vanuit het landelijk Internbestuurlijk Programma (IBP). In de derde plaats werkt de ODIJ actief verder aan de actualisatie van de Gemeenschappelijke Regeling ODIJ.

De door de GR geïdentificeerde risico's betreffen met name de bedrijfsvoering. Er spelen momenteel organisatorische risico’s (financiering, personele capaciteit en robuustheid). Met een programma Toekomstbestendig ODIJ wordt ingespeeld op deze risico’s. Het Programma Toekomstbestendig ODIJ is erop gericht om de organisatie operationeel en financieel toekomstbestendig te maken met behoud van het huidige (kwaliteits)niveau en de continuïteit van de dienstverlening met als vervolgstap het (zelfstandig) kunnen voldoen aan de robuustheidseisen en kwaliteitscriteria vanuit het ministerie. Daarnaast is een risico dat er zullen kosten gemaakt zullen gaan worden in geval van calamiteiten die de normale uitoefening van taken te boven gaan. I.v.m. de risico’s die de ODIJ in kaart heeft gebracht beschikt de ODIJ over een weerstandsvermogen. Risico's, die voortvloeien uit de uitvoering van gemeentelijke taken, zijn uiteindelijk voor rekening van de deelnemende gemeenten.

De basis voor het afvalbeheer vormt de Dienstverleningsovereenkomst (DVO), die tussen de gemeente Wormerland en HVC is afgesloten en waarin de inhoud, de omvang en garanties van de afvalbeheertaken zijn vastgelegd. Deze DVO is gesloten met een initiële looptijd van 15 (vijftien) jaren, startende op 1 januari 2019, en zal behoudens opzegging in overeenstemming met artikel 6.3 van deze overeenkomst stilzwijgend worden verlengd met perioden van telkens 4 (vier) jaren. Hiermee is zeker gesteld op een verantwoorde wijze en met een zo hoog mogelijk milieurendement tegen verantwoorde kosten het Wormerlandse afval wordt verwerkt.

geen

• De gemeenteraad kan haar controlerende en toezichthoudende taak op HVC uitoefenen door een zienswijze te geven op de begroting en jaarrekening van de VVI;
• Garantstelling voor investeringen van de HVC: gemeente Wormerland staat per 2018 op basis van het aantal aandelen garant en niet meer voor het volledige bedrag van de gegarandeerde leningen.

De VRZW gaat in 2026 vervolg geven aan het Beleidsplan 2025-2028 en de Kaderbrief 2025

De volgende onderwerpen staan hoog geagendeerd:
-toekomstgerichte crisisbeheersing
-toekomstbestendige brandweerzorg
-versterken basisbrandweerzorg
-samenwonen en samenwerken met de GGD 
- toekomstbestendige organisatie en werkgeverschap (diversiteit & inclusie, vitaliteit en duurzaamheid)
-technologische ontwikkelingen
-verbeteren informatievergaring, duiding en deling 

Op strategisch vlak zijn belangrijke stappen gezet in de crisisbeheersing, brandweerzorg en samenwerking met de GGD. Financiële middelen uit de Brede Doeluitkering (BDUR) zijn ingezet om de informatiepositie te verbeteren, terwijl de eerste fase van de hervorming van de brandweerorganisatie heeft geleid tot de werving van nieuwe medewerkers en structurele investeringen in paraatheid. Daarnaast is gewerkt aan de toekomstverkenning van de brandweerketen. De voorbereidingen voor een gezamenlijke huisvesting met de GGD zijn in volle gang. Op dit moment wordt een crisisinzet tijdelijk gecoördineerd vanuit een pand in Purmerend, omdat de verbouwingen op het Prins Bernhardplein in volle gang zijn. Inmiddels krijgen piketmedewerkers die een rol hebben in de crisisbeheersing wekelijks een informatiebriefing, zodat ze weten wat er in de voorliggende piketweek op stapel staat op het vlak van evenementen, demonstraties, grootschalige verkeerswerkzaamheden etc. De gemeenten leveren hiervoor informatie aan. De regionale informatiedeling en de landelijke informatiedeling zal verder worden versterkt. 
De langdurige crisis, denk aan de vluchtelingen uit de Oekraïne en Corona, staat geagendeerd om verder uit te werken. Immers, een langdurige crisisaanpak heeft een te grote impact op de reguliere crisisorganisatie die ten alle tijden overeind moet blijven. Gekeken wordt hoe de crisisorganisatie voor langdurige crisis verder wordt vormgegeven.
Het door het Rijk geprioriteerde onderwerp Weerbare Samenleving, waarbij de gemeenten en Veiligheidsregio’s gevoed worden om de maatschappij in de brede zin weerbaarder te maken tegen mondiale en hybride dreigingen gaat meer aandacht vragen. Te denken valt aan noodsteunpunten waar burgers bij langdurige stroomuitval informatie kunnen vragen en hulpdiensten kunnen benaderen in geval van nood. Hier is landelijk gelabeld geld voor beschikbaar gesteld en het beschikbare bedrag zal via de Veiligheidsregio’s worden toegekend.
De raden hebben aan de VrZW gevraagd om rekening te houden met een 5% lagere gemeentelijke bijdrage. Bezuinigingsscenario’s zijn al voorgedragen en de raad heeft zich positief uitgesproken voor de keuzes die het Algemeen Bestuur van de VrZW heeft gemaakt ten aanzien van bezuinigingsscenario’s A en H. Deze scenario’s voldoen niet aan de gevraagde 5% bezuiniging, maar voldoen wel aan 2% gemeentelijke besparing binnen drie jaar en de gevraagde 5% gemeentelijke besparing binnen zeven jaar. Op dit moment heeft het Rijk de bezuinigingen op de Brede Doeluitkering (BDUr) ten aanzien van crisisbeheersing niet teruggedraaid. In dit kader dient nader nagedacht te worden over het tekort wat is ontstaan in de begroting en hoe dit aangepakt gaat worden.

In de Ontwerpbegroting 2026 zijn vanaf pagina 35 de risico's opgenomen en uitgewerkt. De risico’s nemen in totaal 99% van de totale benodigde weerstandscapaciteit voor hun rekening nemen, en zijn voor 2026 gekwalificeerd als "voldoende".

De VRA wordt vanaf 2026 betrokken voor o.a. subsidieverlening aan projecten die in het Mobiliteitsprogramma zijn opgenomen. Daarnaast worden beleidsmatige onderwerpen, zoals het Meerjaren investeringsprogramma, periodiek afgestemd in de werkgroep Verkeer en Vervoer binnen Zaanstreek-Waterland.

We lopen als deelnemende gemeenten een financieel risico omdat we, zoals bij alle gemeenschappelijke regelingen, gezamenlijk de kosten dragen. Bij de VRA lopen we echter weinig risico omdat we geen bijdrage aan de VRA betalen. We ontvangen subsidies voor projecten. Mocht
de VRA onvoldoende middelen hebben en onze projecten minder of helemaal niet subsidiëren dan bepalen we als deelnemende gemeenten zelf of we een dergelijk project wel of niet uitvoeren (geen risico). Ook voor verliesgevende projecten die de VRA zelf uitvoert betalen we als deelnemende gemeenten niet.

Weerstandsratio
De weerstandsratio van de Vervoerregio eind 2026 is 1,2. Dit is voldoende. Hoe hoger het weerstandsratio, hoe minder risico de deelnemende gemeentes lopen.

Missie

Cocensus heeft in de afgelopen jaren haar focus gelegd op het leveren van diensten tegen zo laag mogelijke kosten, terwijl tegelijkertijd de hoogste kwaliteit in dienstverlening wordt nagestreefd. Deze benadering zal ook in de komende jaren worden voortgezet, waarbij schaalvergroting en uitbreiding van dienstverlening belangrijke onderdelen zijn die hieraan kunnen bijdragen.

Schaalvergroting
Per 1 januari 2025 is de gemeente Landsmeer aangesloten bij Cocensus. Daarnaast hebben enkele regionale gemeenten interesse getoond om toe te treden tot de gemeenschappelijke regeling, waarbij een positief besluit kan resulteren in toetreding in 2026 of 2027.

Verruiming van het gemeentelijk belastinggebied
In het kader van de hervorming van het belastingstelsel en de financiële verhouding tussen Rijk en gemeenten heeft een interdepartementale werkgroep voorstellen gedaan om het gemeentelijk belastinggebied uit te breiden. Dit moet de afhankelijkheid van rijksuitkeringen verminderen en gemeenten meer fiscale autonomie geven.

Cocensus moet rekening houden met deze mogelijke uitbreiding, waaronder nieuwe heffingen zoals een ingezetenenbelasting en een ozb-gebruikersheffing op woningen. Dit kan de lokale belastingopbrengsten met circa 40% verhogen, maar ook leiden tot een verlaging van de rijksuitkering uit het Gemeentefonds.

Voor Cocensus betekent dit een toename in complexiteit, waarbij systemen en processen moeten worden aangepast voor efficiënte inning. Ook vraagt dit om heldere communicatie richting inwoners over de impact op de lokale belastingdruk. Cocensus werkt hierbij nauw samen met gemeenten en houdt rekening met de randvoorwaarden van de VNG, zoals evenwichtige financiële verhoudingen en het voorkomen van extra lastendruk.

Motie tweejaarlijkse herwaardering
In juni 2024 is tijdens de algemene ledenvergadering van de VNG een motie aangenomen om de mogelijkheden van een tweejaarlijkse herwaardering te onderzoeken. Onderdeel van deze motie is ook om het bredere gebruik van de WOZ waarde in kaart te brengen. De WOZ-waarde wordt voor steeds meer doeleinden gebruikt. Daarbij is het van belang om de gevolgen die dit bredere gebruik voor gemeenten heeft inzichtelijk te krijgen vooral wat betreft de financiële consequenties. Immers breder gebruik kan tot gevolg hebben dat inwoners om een andere redenen dan de OZB bezwaar maken tegen de vastgestelde waarde.

Informatiebeveiliging en Gegevensbescherming
Informatiebeveiliging en gegevensbescherming blijven voor Cocensus belangrijke aandachtspunten, vooral met de
komende verplichtingen vanuit de NIS2-richtlijn. Cocensus heeft deze onderwerpen tot prioriteit benoemd om te
voldoen aan de strengere eisen rond cyberveiligheid en gegevensbeheer. Cocensus beschikt inmiddels over een BIOen
datagovernancebeleid. BIO 2.0 en de NIS2-richtlijn vereisen dat Cocensus extra maatregelen neemt om gevoelige
gegevens adequaat te beschermen tegen datalekken, cyberaanvallen en andere beveiligingsrisico’s. Dit omvat onder
meer verplichte risicobeoordelingen, beveiligingsmaatregelen, en het snel melden van incidenten aan de
toezichthouder en het CSIRT bij cyberincidenten.

Gegevenslevering grootwaterverbruik
PWN heeft aangekondigd dat zij niet meer de volledige gegevens met betrekking tot grootwaterverbruik gaan leveren
uit oogpunt van privacywetgeving. Op dit moment wordt in samenspraak met de VNG onderzocht of PWN eenzijdig dit
besluit kan nemen. Mocht dit niet tot een oplossing leiden dan kan dat gevolgen hebben voor de verordeningen 2026
voor die gemeenten die met name voor de rioolheffing grootwaterverbruik als maatstaf voor de heffing hebben
opgenomen.

Weerstandsvermogen
Cocensus heeft een zeer beperkt weerstandsvermogen (de algemene reserve is contractueel gemaximeerde op €250.000). Dit houdt in dat financiële tegenvallers in rekening worden gebracht bij de deelnemers.

€164.492

(+bijdrage digitalisering bouwvergunningen in 2026 €34.304)

OVER-gemeenten optimaliseert het samenspel tussen colleges, bestuur en organisatie als fundament voor een effectieve serviceorganisatie voor meerdere gemeenten. Daarnaast richt het zich op het optimaliseren van dienstverlening aan inwoners, bedrijven en instellingen, en de efficiënte bedrijfsmatige ondersteuning voor klantgerichte processen. Een constante kwaliteit wordt nagestreefd door optimale inzet van personeel.

OVER-gemeenten heeft door succesvol werven van vast personeel bijna geen vacatures meer openstaan. Het vaste personeelsbestand maakt het bovendien mogelijk om kennis in huis te houden en daarmee te zorgen voor betere dienstverlening aan beide gemeenten, inwoners, ondernemers en instellingen. Tegelijk blijft het hoge ziekteverzuim een uitdaging waar actief aan wordt gewerkt.
Gezien de financiële uitdagingen van de gemeenten neemt OVER-gemeenten actief deel aan het project Duurzaam begrotingsevenwicht en neemt zij haar verantwoordelijkheid door vanaf 2026 structureel de personeelsbegroting te verlagen. 

Het traject rondom de bestuurlijke toekomst van de deelnemers zorgt voor onzekerheid over het voortbestaan en de vorm van OVER-gemeenten.

€1.005.000

€1.047.250

€626.000

€837.800

€106.737

€242.385